Szeroko rozumiana globalizacja i umiędzynarodowienie biznesu sprawiły, że coraz więcej przedsiębiorstw zatrudnia osoby różnej narodowości. Ma to miejsce przede wszystkim w dużych korporacjach w miastach takich jak Warszawa czy Kraków, ale również w mniejszych firmach. Wielu przedsiębiorców zastanawia się, czy warto zatrudnić obcokrajowców? Chociaż w ostatnim czasie zmiany w obowiązujących przepisach sprawiły, że proces ten jest o wiele prostszy, to rozterki pracodawców związane ze skutkami takich działań nie ustępują. Czy obcokrajowiec odpowiednio zintegruje się z zespołem? Co może wnieść do firmy? Czy zatrudnienie osoby z innego kręgu kulturowego może stać się przyczyną nieznanych dotąd problemów? Oto odpowiedzi na najczęściej pojawiające się obawy jakie niesie za sobą zatrudnianie obcokrajowców.
Z największymi problemami związanymi z brakami w kadrach boryka się obecnie sektor produkcyjny, turystyczny oraz handlowy. Wiele przedsiębiorstw z tych sektorów planuje zatrudnienie obcokrajowców lub już ten proces rozpoczęło. Biorąc pod lupę polskie prawo, dotychczas zatrudnianie obcokrajowców było dość trudne. W styczniu 2022 roku zmiany w przepisach znacznie usprawniły ten proces.
Najważniejsze zmiany w prawie o zatrudnianiu cudzoziemców od 2022 roku
Odpowiedzmy najpierw na pytanie, kim jest obcokrajowiec? Według polskiego prawa, obcokrajowiec lub cudzoziemiec, jest to osoba, która nie ma polskiego obywatelstwa. Bez względu na to, jaką pracę taka osoba ma wykonywać, konieczna jest odpowiednia umowa o pracę.
Obecnie, zatrudniając cudzoziemca, można zarejestrować jego oświadczenie na 24 miesiące, a nie jak dotychczas tylko na 6 miesięcy. Po upływie tego czasu od razu można zarejestrować go ponownie. W przepisach został zniesiony obowiązek 6-miesięcznej przerwy. To najważniejsza zmiana, która weszła w życie 29 stycznia 2022 roku w związku z nowelizacją niektórych ustaw o zatrudnianiu cudzoziemców. Teraz ten proces nie jest już tak skomplikowany i czasochłonny.
Zmieniły się również zasady rejestrowania oświadczeń na pracę sezonową i zezwoleń na pracę. Zatrudniając osobę, która nie ma obywatelstwa polskiego, pracodawca nie może zaproponować jej niższego wynagrodzenia, niż w tej samej firmie na równorzędnym stanowisku zarabiają Polacy. To bardzo ważna kwestia, która chroni cudzoziemców przed nierównym traktowaniem. Jeśli w jednej firmie zatrudnieni są obywatele różnych krajów, ich płaca powinna być zawsze na tym samym poziomie.
Język — jak pokonać barierę?
Wielu pracowników z innych krajów, szukających pracy w Polsce, zna język polski. Szczególnie ma to miejsce w przypadku osób z Ukrainy, które stosunkowo szybko są w stanie nauczyć się języka polskiego. Zdarzają się też sytuacje, w których obcokrajowiec, który świetnie wypada w rozmowie kwalifikacyjnej, mówi wyłącznie w języku angielskim. W wielu branżach, jak np. IT, gdzie ważniejszy jest język programowania, nie ma to aż tak dużego znaczenia i komunikacja w jęz. angielskim jest zupełnie wystarczająca.
Problem może pojawić się wtedy, gdy międzynarodowy zespół komunikuje się w jęz. angielskim, jednak nie u wszystkich stoi on na wysokim poziomie. Dobrym rozwiązaniem są kursy językowe dla chętnych, jak również spotkania integracyjne. Codzienne praktykowanie języka angielskiego (ze współpracownikami, klientami) z pewnością przyczynia się też do wzrostu umiejętności w tym zakresie i lepszej komunikacji w przyszłości.
Kreatywność a multikulturalizm w firmie
Źródła naukowe nie pozostawiają w tej kwestii złudzeń — multikulturalizm w zespołach pracowniczych przyczynia się do wyższego poziomu kreatywności. Obcokrajowcy często wnoszą zupełnie nowe spojrzenie oraz inną perspektywę. Jest to bezpośredni skutek nabytych doświadczeń ze swoich krajów macierzystych, np. wychowywania się w odmiennej kulturze. Praca zespołowa w środowisku multikulturowym może przejawiać się mnogością pomysłów, koncepcji czy niestandardowych sposobów rozwiązywania problemów. Warto mieć to na uwadze rozważając zatrudnienie obcokrajowca.
Kiedy warto zatrudnić obcokrajowca?
Zarządzanie firmą, która świadczy usługi międzynarodowe lub prowadzi sprzedaż w kanałach międzynarodowych, stanie się łatwiejsze, gdy z partnerami biznesowymi spoza Polski kontaktują się pracownicy tej samej narodowości. To właśnie oni najlepiej znają kulturę danego kraju. To sprawdza się doskonale podczas współpracy z firmami z państw odległych nie tylko geograficznie, ale również kulturowo. Przykładowo, pracownicy z Indii znacznie szybciej dobiją przysłowiowego targu z partnerem biznesowym z tego kraju, a nowy kontrahent z pewnością będzie zadowolony z takiej współpracy. Obcokrajowcy znają specyfikę danego rynku, zwyczaje obywateli oraz, rzecz jasna — swój ojczysty język. Dzięki obcokrajowcom przedsiębiorstwa mogą nawiązywać długofalowe relacje biznesowe i znacznie wzmocnić swoją pozycję na rynku międzynarodowym.
Czy zatrudnianie obcokrajowców może mieć wady?
Z pewnością nie ma rozwiązań idealnych dla wszystkich i czasem po zatrudnieniu pracowników z zagranicy może okazać się, że np. Polacy będą mieli problem z ich podejściem do obowiązków lub pojawią się problemy z brakiem dobrej komunikacji czy zupełnie innymi zwyczajami. Wdrożenie odpowiednich zasad i precyzyjne określenie przyjętych w firmie norm i obowiązków (już na etapie rekrutacji!) pozwoli, choć w pewnym stopniu zniwelować występowanie tego typu problemów.
Dzięki nowelizacji niektórych ustaw, które określały, w jaki sposób można ubiegać się o zatrudnienie cudzoziemców, proces ten od 2022 roku stał się bardziej dostępny. Dłuższy okres trwania umowy oraz mniej formalności sprawiają, że pracownicy z zagranicy mogą wypełnić luki na polskim rynku pracy. Jest to szczególnie ważne w obecnej sytuacji, kiedy na polski rynek pracy trafiło kilkaset tysięcy obywateli Ukrainy.
Podsumowując, zatrudnienie obcokrajowców w przedsiębiorstwie może nieść ze sobą wiele korzyści, o ile wiemy, w jaki sposób zarządzać wielonarodowością czy multikulturalizmem w sferze zawodowej.
