Sektorowe Rady ds. kompetencji
Sektorowe Rady ds. Kompetencji
Konkurs, którego celem jest zbudowanie kompetencji pożądanych w poszczególnych branżach, aby kwalifikacje zdobywane podczas szkoleń odpowiadały na realne potrzeby pracodawców.
Szkolenia dofinansowane z tego programu, będzie można realizować w I/II kwartale 2025 roku !
Korzyści płynące ze skorzystania z konkursu:
- Nawet 8.000 zł dofinansowania na uczestnika
- Dofinansowanie również dla dużych przedsiębiorstw
- Nawet do 80 % dofinansowania do szkolenia
- Szkolenia z wielu sektorów
Skontaktuj się z nami, a pomożemy Ci w zdobyciu dofinansowania, przygotowując dla Ciebie niezbędną dokumentację. Zajmiemy się również rozliczeniem Twojego projektu po odbytym szkoleniu. Dzięki temu:
- Nie stracisz czasu na skomplikowane formalności
- Zwiększysz swoje szanse na zdobycie dofinansowania
- Będziesz miał gwarancję dobrze rozliczonego projektu
- Zyskasz szkolenie i trenerów dopasowanych do potrzeb Twojego przedsiębiorstwa
8000zł
na uczestnika
80%
przedsiębiorstwo każdej wielkości
6 kroków do
dofinansowania
My jako firma szkoleniowa, bezpłatnie napiszemy i złożymy dla Ciebie wniosek o dofinansowanie. Pozyskamy również środki na szkolenie i rozliczymy projekt po jego realizacji.
Wypełnienie
formularza kontaktowego
Jeśli jesteś zainteresowany projektem, wypełnij proszę formularz na dole strony i czekaj na kontakt od nas. Na podstawie danych z formularza określimy wszelkie możliwości i limity dofinansowania dla Twojej firmy, i wrócimy z informacją zwrotną w ciągu 48h.
Diagnoza potrzeb
rozwojowych
W razie potrzeby, pomożemy Ci przygotować Diagnozę Potrzeb Rozwojowych dla Twojej firmy i określić luki kompetencyjne będące podstawą do wyboru usług rozwojowych. Diagnoza również podlega dofinansowaniu, więc nie musisz martwić się o dodatkowe koszty.
Wybór usług
rozwojowych, szkoleń
Dobierzemy usługi szkoleniowe (otwarte lub zamknięte) dopasowane do Twoich potrzeb, wynikające z opracowanej Diagnozy Potrzeb Rozwojowych. W razie potrzeby przygotujemy indywidualną ofertę.
Wniosek i umowa
z operatorem
Pomożemy Ci skompletować niezbędne dokumenty i podpowiemy w razie potrzeby, jak je wypełnić. Na czas trwania projektu będziesz miał opiekę jednego z naszych konsultantów, który będzie dla Ciebie wsparciem w wypełnieniu niezbędnych formalności.
Umowa o świadczeniach
usług
Po uzyskaniu zgody i podpisaniu umowy od Operatora pozostanie nam tylko dopełnienie formalności związanych z realizacją wybranych usług i zapis uczestników na wybrane szkolenia. W razie potrzeby, pomożemy Ci założyć konto w Bazie Usług Rozwojowych i zarejestrować uczestników.
Umowa o świadczeniach
usług
W ostatnim kroku przeprowadzimy usługi z dbałością o najwyższą jakość i realizację założonych celów oraz w razie potrzeby pomożemy Ci je rozliczyć.
Każda Rada ds. Kompetencji musi uwzględniać co najmniej następujące zadania:
- Rekomendowanie rozwiązań/zmian legislacyjnych w obszarze edukacji i dostosowanie do potrzeb rynku pracy
- Współpracę w zakresie porozumień edukacyjnych
- Określenie obszarów badawczych odnoszących się do kompetencji w sektorze, w którym działa Rada
- Przekazywanie informacji o zapotrzebowaniu na kompetencje do instytucji edukacyjnych i rynku pracy
- Przekazywanie informacji o potrzebach danego sektora w obszarze kompetencji do partnerów społecznych identyfikujących potrzeby rozwojowe przedsiębiorstw
- Opracowanie i aktualizację rekomendacji dotyczących zapotrzebowania na kompetencje w danym sektorze
- Uwzględnienie sytuacji pracowników znajdujących się w najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy, w tym powyżej 50 roku życia lub o niskich kwalifikacjach
- Budowanie zrównoważonych modeli biznesowych
- Planowanie inwestycji w zakresie zielonej transformacji przedsiębiorstw
- Analizowanie wpływu zmian legislacyjnych w obszarze środowiskowym na działalność przedsiębiorstwa
- Analizowanie śladu środowiskowego z wykorzystaniem metodyki LCA (Life Cycle Assessment)
- Opracowywanie raportów ESG
- Finansowanie inwestycji z zakresu zielonej transformacji
Kto może skorzystać z dofinansowania?
Z dofinansowania mogą skorzystać przedsiębiorstwa, które:
- Posiadają główną siedzibę na terenie Polski, potwierdzoną wpisem do CEiDG lub KRS;
- Należą do sektora MŚP (mikro, małych i średnich firm);
- Spełniają warunki uzyskania pomocy de minimis (lub pomocy publicznej);
- Zobowiązują się do wniesienia wkładu własnego w wysokości nie mniejszej niż 20% kwoty wsparcia;
- Posiadają diagnozę potrzeb rozwojowych, a w przypadku braku takiej diagnozy, deklarują gotowość do jej przygotowania (diagnoza również może być objęta dofinansowaniem).
Sektory oraz wszystkie ważne informacje
PKD w sektorze
Sekcja K – Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
Obszar działalności sektora
Działalność związana z usługami finansowymi, włączając ubezpieczenia, reasekurację, działalność związaną z funduszami emerytalnymi oraz działalność pomocniczą w stosunku do usług finansowych, działalność spółek holdingowych, trustów, funduszów i podobnych instytucji finansowych.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Zawodami typowymi dla SF są m.in.: kierownicy w instytucjach finansowych i ubezpieczeniowych, specjaliści ds. finansowych i rachunkowych, doradcy finansowi i inwestycyjni, doradca emerytalny, analitycy finansowi, dealerzy i maklerzy aktywów finansowych, pracownicy ds. kredytów, pożyczek i pokrewni, agenci ubezpieczeniowi, kasjerzy bankowi, pośrednicy finansowi, doradcy ds. leasingu.
Zawodami regulowanym w SF są: doradcy inwestycyjni, maklerzy papierów wartościowych, maklerzy giełd towarowych, agenci ubezpieczeniowi, brokerzy ubezpieczeniowi i reasekuracyjni, aktuariusze.
Inne zawody: specjalista ds. cyberbezpieczeństwa, inżynier danych (Big Data Engineer), specjalista ds. IT (mobile developer/front/ back-end developer), specjalista ds. customer, journer/ experience, specjalista ds. projektowania Produktów, specjalista ds. digitalizacji, analityk bankowych usług i internetowych/mobilnych, specjalista UX (user experience), ekspert ds. bezpieczeństwa informacji, specjalista ds. projektów, specjalista ds. zarządzania ryzykiem, specjalista ds. compliance, sprzedawca/doradca/specjalista ds. klienta, specjalista ds. skarbu, dealer bankowy, analityk ryzyka kredytowego, analityk ds. operacji bankowych, HR business partner, specjalista ds. windykacji należności, specjalista ds. marketingu, specjalista ds. jakości, ekspert ds. kontrolingu, makler, specjalista ds. treasury, specjalista ds. ryzyka operacyjnego, pracownik obsługi telefonicznej, specjalista ds. private banking, sprzedawca ds. księgowości własnej firmy inwestycyjnej.
PKD w sektorze
E.38 – Działalność związana ze zbieraniem, przetwarzaniem i unieszkodliwianiem odpadów, odzysk surowców
Obszar działalności sektora
W branży odzysku materiałów i surowców definiuje się następujące procesy biznesowe: (I) zbieranie i transport odpadów, (II) przygotowanie odpadów do ponownego użycia lub odzysku/recyklingu, (III) magazynowanie, (IV) przetwarzanie odpadów oraz (V) przekazanie surowców i odpadów do unieszkodliwiania lub składowania.
Procesy pomocnicze w sektorze: księgowość, rekrutacja, marketing, operacyjne zarządzanie infrastrukturą, utrzymanie i eksploatacja obiektów, systemów technicznych, maszyn i urządzeń potrzebnych do funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Kierunki rozwoju branży:
– wzrost zapotrzebowania na pracowników posiadających wiedzę z zakresu materiałoznawstwa w wyniku planowanego zwiększenia obowiązkowych udziałów surowca wtórnego w nowo powstałych produktach oraz wprowadzenie Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP);
– wzrost zapotrzebowania na specjalistów z kompetencjami z zakresu IT (umiejętności analityczne, Big Data, programowanie, obsługa zagadnień związanych z Internetem Rzeczy) w wyniku zastosowania nowych rozwiązań technologicznych, w tym przede wszystkim rozwoju technologii wspomagających procesy decyzyjne w przedsiębiorstwach;
– jeszcze większe wyspecjalizowanie zakładów recyklingu, m.in. w maszyny przystosowane do przetwarzania bardzo konkretnych materiałów jako efekt stopniowego ujednolicania strumienia odpadów;
– wzrost zapotrzebowania na działania edukacyjne w zakresie prawidłowej segregacji odpadów.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska odzysku materiałów i surowców:
– stanowiska kierownicze: kierownik zakładu oraz brygadzista;
– stanowiska specjalistyczne: logistyk, technolog/inżynier ruchu, inżynierów środowiska, specjalista ds. ochrony środowiska, handlowiec, konserwator/serwisant, mechanik, laborantów ochrony środowiska, operatorów urządzeń do spalania odpadów, uzdatniania wody i pokrewnych, techników analizy i monitoringu środowiska,
– stanowiska niespecjalistyczne: kierowca, operator maszyn i urządzeń specjalistycznych, magazynier, sortowacz oraz ładowacz odpadów, kierowca.
Robotyzacja i automatyzacja procesów recyklingu i odzysku wiąże się z koniecznością pozyskania bardziej wykwalifikowanej kadry do obsługi sprzętu. Przewidywany jest także wzrost znaczenia w sektorze: prawników, analityków danych, audytorów ekologicznych, ekologów.
Zawody KZSB: monter sieci i instalacji sanitarnych, operator maszyn i urządzeń w gospodarce odpadami, technik gospodarki odpadami, pracownik pomocniczy w gospodarce odpadami, technik analityk, technik technologii chemicznej.
PKD w sektorze
G47 – Handel detaliczny, z wyłączeniem handlu detalicznego pojazdami samochodowymi
Obszar działalności sektora
Działalność obejmuje odsprzedaż (sprzedaż bez przetwarzania) nowych i używanych artykułów użytku osobistego i artykułów gospodarstwa domowego prowadzoną przez sklepy, domy towarowe, domy sprzedaży wysyłkowej, na straganach, przez domokrążców i akwizytorów, spółdzielnie konsumenckie, domy aukcyjne itp.
Sektor obejmuje także prowadzoną przez internet sprzedaż detaliczną artykułów fizycznych oraz tych, które można pobrać ze strony internetowej np. cyfrowe wersje filmów, ebooki, zdjęcia itp.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska w sektorze:
– dyrektor zakupów, category manager, specjalista ds. analiz biznesowych/analityk danych, dyrektor ds. sprzedaży i marketingu, specjalista ds. obsługi klienta (z uwzględnieniem specyfiki e-commerce), sprzedawca/kasjer-sprzedawca, przedstawiciel handlowy, specjalista ds. digital marketingu, pracownik magazynowy, organizator obsługi sprzedaży internetowej, menedżer zawartości serwisów internetowych, kierownik do spraw marketingu internetowego, inżynier Internetu rzeczy, analityk ruchu na stronach internetowych, sprzedawcy/konsultanci w centrach sprzedaży telefonicznej/internetowej.
Zawody KZSB: sprzedawca, technik handlowiec.
PKD w sektorze
C.29 – Produkcja pojazdów samochodowych, przyczep i naczep, z wyłączeniem motocykli;
G.45 – Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi, naprawa pojazdów samochodowych; Inne rodzaje działalności związane z produkcją, handlem, dystrybucją oraz naprawą pojazdów samochodowych i motocykli; z uwzględnieniem obszaru elektromobilności określonego PKD:
27.11, 27.12, 27.20, 27.90 oraz e- busów i samochodów elektrycznych;
25.60 – Obróbka metali i nakładanie powłok na metale;
30.91.Z – Produkcja motocykli;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje produkcję pojazdów samochodowych – osobowych i dostawczych, motocykli, przyczep i naczep wraz z akcesoriami. Handel hurtowy i detaliczny pojazdami samochodowymi i naprawę pojazdów samochodowych oraz inne rodzaje działalności związane z produkcją, handlem, dystrybucją oraz naprawą pojazdów samochodowych i motocykli. Uwzględnia także obszar elektromobilności, e-busów i samochodów elektrycznych.
Sektor obejmuje także produkcję części i akcesoriów motocyklowych, wyposażenia elektrycznego i elektronicznego, usługi naprawy i konserwacji motocykli, hurtową i detaliczną sprzedaż części i akcesoriów motocyklowych.
Kluczowe procesy biznesowe: projektowanie, produkcja, sprzedaż, eksploatacja, renowacja, demontaż i recykling.
Główne procesy:
– produkcja motocykli, motorynek i rowerów posiadających silnik pomocniczy,
– produkcja silników do motocykli,
– produkcja przyczep motocyklowych bocznych,
– produkcja części i akcesoriów do motocykli,
– produkcja wyposażenia elektrycznego i elektronicznego do motocykli,
– sprzedaż hurtowa i detaliczna motocykli, włączając motorowery,
– sprzedaż hurtowa i detaliczna części i akcesoriów do motocykli, włączając sprzedaż komisową i wysyłkową,
– diagnozowanie, obsługa i naprawa pojazdów motocyklowych (diagnozowanie podzespołów i zespołów, usuwanie w nich usterek, sporządzanie protokołów przyjęcia),
– ustalanie stanu technicznego pojazdów jednośladowych (ustalanie przyczyn wad i uszkodzeń poszczególnych układów, zespołów i mechanizmów pojazdów jednośladowych metodami diagnostycznymi),
– wynajem motocykli.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
– inżynier produktu, inżynier utrzymania ruchu, inżynier procesu, mechanik pojazdów samochodowych, mechanik motocyklowy, blacharz samochodowy, elektromechanik pojazdów samochodowych, lakiernik samochodowy, elektrotechnik, technik pojazdów samochodowych, sprzedawca, specjalista ds. marketingu, technik serwisowy, elektryk, technik demontażu i recyklingu, projektant produktu z nastawieniem na użytkownika, specjalista ds. bezpieczeństwa w ruchu drogowym, specjalista ds. certyfikacji.
Najbardziej prawdopodobne kierunki rozwoju branży:
– wzrost zapotrzebowania na pracowników posiadających wiedzę i umiejętności związane z obsługą urządzeń i maszyn, w tym szczególnie robotów (np. planowaniem, programowaniem, kontrolą);
– upowszechnienie stanowisk pracy, łączących kompetencje z obszaru związanego stricte z motoryzacją, z wiedzą i umiejętnościami z obszaru IT (np. elektryk samochodowy posiadający wysokie kompetencje informatyczne, np. mechanik precyzyjny, programista, elektryk, programista, elektronik, elektrotechnik, elektroenergetyk, specjalistów druku 3D, w tym druku z użyciem płynnego aluminium);
– specjalizacja w produkcji, obsłudze i serwisowaniu napędów alternatywnych;
– rozwój technologii materiałowych umożliwiających wytwarzania i stosowanie materiałów cechujących się korzystnym zespołem własności użytkowych, pozytywnie wpływającym na trwałość eksploatacyjną wyrobów.
Do branży motoryzacyjnej przenikać będą stanowiska m.in. z branż:
– odzysku materiałowego surowców (specjaliści w zakresie ekologii, ochrony środowiska, przetwarzania odpadów i materiałoznawstwa);
– IT i TBC32 (informatycy, programiści, twórcy aplikacji);
– elektrycznej i elektronicznej (specjaliści diagnostyki urządzeń elektrycznych, elektromechanicy, inżynierowie elektrycy, mechatronicy/technicy mechatronicy, elektronicy, specjaliści ds. zarządzania energią);
– chemicznej (chemicy, laboranci).
Kompetencje:
– rysunek techniczny;
– podstawy konstrukcji maszyn;
– budowa pojazdów motocyklowych;
– wyposażenie pojazdów motocyklowych.
PKD w sektorze
88 – Pomoc społeczna bez zakwaterowania
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje działalność związaną z opieką nad osobami zależnymi (np. seniorami, osobami niepełnosprawnymi, małymi dziećmi do 3 roku życia) udzielaną bez zakwaterowania, niewymagającej zaangażowania specjalistów w zakresie opieki medycznej.
Działalność prowadzona w różnego rodzaju placówkach stacjonarnych (dzienny pobyt np. w klubach seniora, żłobkach) lub w domu (miejscu zamieszkania) osoby starszej lub osoby niepełnosprawnej. Przyjmuje formę krótkotrwałej (kilkugodzinnej, doraźnej) opieki polegającej np. na organizacji zajęć, udzieleniu posiłków, wsparciu w codziennych czynnościach, aktywizowaniu podopiecznych w życiu społecznym. Opieka może być udzielana za pośrednictwem np. agencji opiekunek/ opiekunów/ asystentów.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
asystent osoby niepełnosprawnej, opiekun medyczny, opiekun dziecięcy
Zawody KZSB: opiekun osoby starszej, opiekun środowiskowy, asystent osoby niepełnosprawnej.
PKD w sektorze
C.13 – Produkcja wyrobów tekstylnych;
C.14 – Produkcja odzieży;
C.15 – Produkcja skór i wyrobów ze skór wyprawionych;
Obszar działalności sektora
Główne procesy biznesowe w branży mody i innowacyjnych tekstyliów:
– proces kreacji (projektowania), w trakcie którego tworzone są projekty, koncepcje kolekcji, ale także prowadzone są konsultacje na temat dostosowania wytwarzanych produktów do aktualnych trendów i potrzeb klientów;
– proces produkcji odzieży, którego celem jest stworzenie gotowych produktów;
– proces zarządzania produktem, w obrębie którego realizowane są działania związane ze strategią sprzedaży i dalszego postępowania z wyprodukowaną odzieżą (np. sposób dystrybucji, miejsce i czas magazynowania);
– proces zarządzania relacjami z klientami, w obrębie którego prowadzone są działania customer service, realizowana jest komunikacja z klientami przed, w trakcie i po zakupie. Prowadzone są również działania związane z formułowaniem komunikatów dotyczących wartości firmowych.
W branży realizowane są także inne procesy niezbędne do skutecznego prowadzenia działalności, które jednak nie mają charakteru specyficznego dla sektora mody i innowacyjnych tekstyliów. Są to procesy: administracji (kadry, księgowość), logistyki i dystrybucji, sprzedaży w punktach handlowych oraz sprzedaży internetowej.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
– proces kreacji (projektowanie): projektant odzieży, konstruktor odzieży, technolog odzieży, specjalista ds. innowacyjnych materiałów, badacz trendów.
– proces produkcji odzieży (szycie): krojczy, szwacz, krawiec, menadżer ds. produkcji odzieży.
– proces zarządzania produktem: specjalista ds. marketingu.
– proces zarządzania relacjami z klientami: specjalista ds. social media, specjalista ds. CSR.
Zawody z KZSB: garbarz skór, technik garbarz, technik technologii wyrobów skórzanych, kaletnik, kuśnierz, operator maszyn w przemyśle włókienniczym, rękodzielnik wyrobów włókienniczych, technik włókienniczych wyrobów dekoracyjnych, technik włókiennik, pracownik pomocniczy krawca, technik przemysłu mody, technik stylista
PKD w sektorze
C.10 – Produkcja artykułów spożywczych;
C.11.07 – Produkcja napojów bezalkoholowych; produkcja wód mineralnych i pozostałych wód butelkowanych;
Obszar działalności sektora
Główne procesy biznesowe:
1). Zarzadzanie jakością – proces służy zapewnieniu bezpieczeństwa i jakości produktów. Jego istotną rolą jest także budowanie zaufania konsumentów do produktu i producenta.
2). Procesy zaopatrzenia oraz logistyki – są szczególnie istotne w kontekście zaopatrzenia w surowiec, który przekłada się na kolejne procesy. Kwestia przejrzystości i pełnej kontroli nad zakupami surowców i łańcuchami dostaw ma ogromne znaczenie dla branży.
3). Proces rozwoju nowych produktów (proces innowacji, R&D) – nabiera szczególnej wagi w kontekście zwiększającej się świadomości klientów, ich rosnących wymagań, poszukiwania nowości, potrzeby skrócenia cyklu życia produktów. Producenci muszą działać w coraz bardziej elastyczny sposób – obserwować trendy, prowadzić badania rynkowe i dbać o szybkość wdrożenia nowych produktów.
4). Proces produkcyjny – zbliżony jest w swojej ogólnej charakterystyce do procesów w innych sektorach. Tym, co go odróżnia i stanowi o jego specyfice, są wymagania związane z bezpieczeństwem i jakością żywności. Proces produkcyjny musi odpowiadać wymaganiom prawnym i standardom jakościowym zakładanym dla danej kategorii produktów. Wobec rosnącego zapotrzebowania na nowe produkty linie produkcyjne muszą być dostosowane do wymagań krótkich, zmiennych cyklów produkcyjnych.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
– pełnomocnik systemu jakości, kierownik zespołu ds. jakości,
– specjalista ds. jakości,
– kontroler jakości,
– kupiec (zakup surowca)/zaopatrzeniowiec w zakresie surowca,
– logistyk/specjalista ds. logistyki i planowania,
– specjalista ds. rozwoju produktów,
– manager ds. nowych produktów/new product manager,
– lider zespołu produkcyjnego/superwizor/brygadzista,
– kierownik utrzymania ruchu,
– technolog procesu/inżynier procesu,
– automatyk.
Zawody KZSB: cukiernik, piekarz, przetwórca mięsa, przetwórca ryb, technik przetwórstwa mleczarskiego, technik technologii żywności.
PKD w sektorze
J.58.2 – Działalność wydawnicza w zakresie oprogramowania z wyłączeniem 58.21.Z – Działalność wydawnicza w zakresie gier komputerowych;
J.62 – Działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązana;
J.63.1 – Przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność; działalność portali internetowych;
J.61.1 – Działalność w zakresie telekomunikacji przewodowej;
J.61.2 – Działalność w zakresie telekomunikacji bezprzewodowej, z wyłączeniem telekomunikacji satelitarnej;
J.61.3 – Działalność w zakresie telekomunikacji satelitarnej;
J.61.9 – Działalność w zakresie pozostałej telekomunikacji;
S.95.11 – Naprawa i konserwacja komputerów i urządzeń peryferyjnych;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje doradztwo w zakresie użytkowania sprzętu komputerowego i oprogramowania, jego serwis, a także przetwarzanie danych i tworzenie baz danych, wdrażania systemów informatycznych oraz edukację w zakresie technologii informatycznych i działań telekomunikacyjnych, nierozerwalnie ze sobą połączonych.
Firmy działające w obszarze telekomunikacji operują w ramach: telefonii komórkowej, telefonii stacjonarnej, stacjonarnego dostępu do Internetu, transmisji danych, a zakres ich działań obejmuje szereg zadań – od projektowania infrastruktury fizycznej, przez jej obsługę (przy wykorzystaniu odpowiednio przygotowanych do tego celu programów i systemów), do koordynacji i utrzymania (w celu zachowania ciągłości działania systemów czy sieci).
Sektor koncentruje się także na cyberbezpieczeństwie polegającym m.in. na zapewnieniu ochrony sieci informatycznych, jak i urządzeń, programów i danych przed atakami, uszkodzeniami lub nieautoryzowanym dostępem osób trzecich. Firmy działające w tym obszarze realizują zadania w zakresie: projektowania, tworzenia, wdrażania rozwiązań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa użytkownikom i przesyłanych danych w telekomunikacji przewodowej, bezprzewodowej telekomunikacji satelitarnej m.in. poprzez prowadzenie audytów bezpieczeństwa, ochrony aktywów/identyfikacji zagrożeń/analizy, prewencji w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz obsługa incydentów.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska IT:
– administrator systemów IT/sieci/baz danych, webmaster, webdeveloper, developer, programista, programista JAVA, programista PHP, projektant systemów IT/baz danych, architekt systemów IT/baz danych, inżynier ds. sieci, inżynier oprogramowania, analityk ds. IT, konsultant, tester, konsultant Help Desk,
Kluczowe stanowiska TCB:
1). Proces tworzenia oprogramowania i systemów: architekt systemów; developer (programista); quality assurance (tester);
2). Proces projektowania infrastruktury telekomunikacyjnej oraz urządzeń: inżynier (każdej specjalizacji: sieciowej, bezprzewodowej, satelitarnej);
̶3). Proces koordynacji usług i utrzymania infrastruktury telekomunikacyjnej: project manager (kierownik projektu);
4). Proces prowadzenia audytów bezpieczeństwa: analityk ds. cyberbezpieczeństwa, inżynier ds. bezpieczeństwa, analityk zaawansowanych zagrożeń, audytor/analityk/ menadżer ds. bezpieczeństwa informacji, tester penetracyjny, koordynator SOC (Security Operation Center), ekspert ds. bezpieczeństwa systemów/sieci/aplikacji;
̶5). Proces ochrony aktywów/identyfikacji zagrożeń/analizy: CISO (ang. Chief Information Security Officer, pol. dyrektor ds. bezpieczeństwa informacji);
6). Proces prewencji w celu zapewnienia bezpieczeństwa oraz obsługa incydentów: architekt ds. bezpieczeństwa, ekspert ds. bezpieczeństwa systemów/sieci/aplikacji, koordynator SOC (ang. Security Operation Center – Centrum operacji bezpieczeństwa);
7). Proces uniwersalny to proces sprzedaży (pozyskanie klienta): Dyrektor handlowy/sprzedaży.
Obsługa, programowanie, konserwowanie sprzętu, stosując przy tym algorytmy sztucznej inteligencji.
Zawody KZSB: monter sieci i urządzeń telekomunikacyjnych, technik informatyk, technik programista, technik szerokopasmowej komunikacji elektronicznej, technik teleinformatyk, technik telekomunikacji, technik tyfloinformatyk.
PKD w sektorze
P.85.5 – Pozaszkolne formy edukacji;
P.85.60.Z – Działalność wspomagająca edukację (w zakresie doradztwa edukacyjno-zawodowe);
Obszar działalności sektora
Główny proces biznesowy w branży UR to dostarczanie usługi rozwojowej. Składają się na niego następujące subprocesy:
– rozpoznanie (diagnoza) potrzeb i/lub ocena potencjału rozwojowego odbiorców wsparcia (jednostek, grup, organizacji), w tym wyznaczanie celów rozwoju,
– projektowanie działań wspierających rozwój, tj. koncepcji, programu, treści usługi rozwojowej oraz materiałów niezbędnych do realizacji usługi,
– realizacja usługi wspierającej rozwój,
– wsparcie transferu (wdrożenia) efektów uczenia się do praktyki,
– walidacja efektów uczenia się (zakładanych do osiągnięcia w ramach usługi rozwojowej),
– ewaluacja usługi wspierającej rozwój,
– promocja, marketing, sprzedaż usługi wspierającej rozwój,
– doradztwo edukacyjno-zawodowe osób dorosłych.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– trener,
– instruktor,
– specjalista ds. sprzedaży i marketingu,
– lektor nauki języka obcego,
– koordynator usługi rozwojowej,
– metodyk ds. e-learningu,
– coach indywidualny,
– developer treści e-learningu,
– doradca zawodowy,
– konsultant do spraw kariery,
– specjalista ds. zarządzania talentami.
PKD w sektorze
Q.86 – Opieka zdrowotna z wyłączeniem 86.90 E. dot. działalności w zakresie zdrowia psychicznego świadczoną przez psychologów i psychoterapeutów
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje opiekę zdrowotną prowadzoną przez podmioty wykonujące działalność leczniczą oraz osoby wykonujące zawód medyczny, w tym:
– działalność fizjoterapeutyczną, rehabilitacyjną,
– działalność pogotowia ratunkowego,
– pomocniczą działalność dentystyczną taką jak: działalność higienistek i asystentek dentystycznych.
– działalność związaną z prowadzeniem profilaktyki i promocji zdrowia prowadzoną przez higienistki szkolne, ortoptystów, instruktorów higieny, dietetyków i specjalistów promocji zdrowia,
– działalność diagnostyczna prowadzona przez samodzielne laboratoria medyczne, działalność banków krwi, spermy, organów i tkanek do przeszczepów oraz zbiór moczu kobiecego do produkcji leków hormonalnych,
– działalność w dziedzinie terapii logopedycznej, optometrii.
Sektor obejmuje prywatne placówki medyczne, prywatne szpitale w tym: ośrodki opieki ambulatoryjnej, ośrodki specjalistyczne, laboratoria diagnostyczne, centra diagnostyki obrazowej, szpitale chirurgii jednego dnia, szpitale ogólne, małe lecznice z określonymi zabiegami, prywatne gabinety oraz działalność w domu pacjenta. Wg. stanu na grudzień 2022 r. sektor ten zatrudniał 720 270 osób.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
– lekarz (różne specjalizacje), pielęgniarka (w tym ze specjalizacją), położna (w tym ze specjalizacją), felczer (w tym starszy felczer), ratownik medyczny, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, opiekun medyczny, optometrysta, technik ds. dietetyki i zaburzeń odżywiania, technik ds. montażu i naprawy elementów i układów optycznych, technik optyk, doula – asystentka rodzącej, higienistka szkolna, fizyk medyczny, koordynator opieki/asystent opieki, koordynator pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów, inspektor ochrony radiologicznej, specjalista promocji zdrowia, specjalista do spraw epidemiologii lub higieny i epidemiologii, sekretarka medyczna, rejestratorka, analityk danych medycznych, statystyk medyczny, informatyk medyczny, sanitariusz, salowa, operator ciśnieniowych sterylizatorów gazowych i parowych, kadra zarządzająca/menedżerska w podmiotach wykonawczych działalność leczniczą, protetyk, ortotyk, specjalista rehabilitacji medycznej, logopeda.
Zawody KZSB: asystentka stomatologiczna, higienistka stomatologiczna, ortoptystka, protetyk słuchu, technik dentystyczny, technik elektroniki i informatyki medycznej, technik elektroradiolog, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.
PKD w sektorze
86.90.E – Pozostała działalność w zakresie opieki zdrowotnej, gdzie indziej niesklasyfikowana (działalność w zakresie zdrowia psychicznego świadczoną przez psychologów i psychoterapeutów);
85.60.Z – Działalność wspomagająca edukację (działalność w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej);
87.20.Z – Pomoc społeczna z zakwaterowaniem dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje:
– diagnozowanie i leczenie zaburzeń psychicznych za pomocą terapii psychologicznych i behawioralnych,
– diagnozowanie oraz leczenie chorób i zaburzeń psychicznych za pomocą metod farmakologicznych i biologicznych,
– działalność w zakresie pomocy psychologiczno-pedagogicznej,
– współpracę z uczelniami i jednostkami edukacyjnymi oraz przedsiębiorstwami w celu wprowadzenia narzędzi do szybkich badań przesiewowych pozwalających wyłonić w fazie początkowej stan zdrowia psychicznego,
– profilaktykę zdrowia psychicznego,
– pomoc społeczną zapewniającą zakwaterowanie, wyżywienie, nadzór ochronny, pomoc i opiekę zdrowotną świadczoną do pewnego stopnia osobom upośledzonym umysłowo lub osobom uzależnionym w placówkach innych niż szpitale, np.: placówki dla osób uzależnionych od alkoholu lub narkotyków, psychiatryczne placówki rekonwalescencyjne, domy mieszkalne dla osób z zaburzeniami emocjonalnymi, placówki dla osób opóźnionych umysłowo, ośrodki zdrowia psychicznego.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– psychiatra, psycholog (różne specjalizacje), psychoterapeuta, pielęgniarka ze specjalizacją psychiatryczną, terapeuta środowiskowy, terapeuta zajęciowy, asystent zdrowienia, socjoterapeuta, instruktor terapii uzależnień.
PKD w sektorze
E.36 – Pobór, uzdatnianie i dostarczanie wody;
E.37 – Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków;
E.39 – Działalność związana z rekultywacją i pozostała działalność usługowa związana z gospodarką odpadami;
Obszar działalności sektora
Główne procesy biznesowe:
– proces ujmowania, uzdatniania i dystrybucji wody (gospodarka wodno-ściekowa),
– proces odbioru i oczyszczania ścieków (gospodarka wodno-ściekowa),
– proces rozpoznania problemu ekologicznego oraz wskazanie jego rozwiązania technicznego i ekonomicznego,
– proces remediacji i rekultywacji.
Procesy pomocnicze w sektorze: księgowość, rekrutacja, marketing, operacyjne zarządzanie infrastrukturą, utrzymanie i eksploatacja obiektów, systemów technicznych, maszyn i urządzeń potrzebnych do funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
– technolog ds. wody, operator ujęć i stacji uzdatniania wody, automatyk, monter sieci wodno-kanalizacyjnej, elektryk, technolog ds. ścieków, operator urządzeń do uzdatniania wody i pokrewni, biotechnolog, inżynier środowiska, projektant/architekt, kierownik projektu/dyrektor techniczny.
Zastosowanie nowych rozwiązań technologicznych spowoduje duży wzrost zapotrzebowania na specjalistów z kompetencjami związanymi z nowymi technologiami, w tym z zaawansowanymi kompetencjami m.in. w dziedzinie chemii i biochemii. Prognozuje się wzrost zapotrzebowania specjalistów związanych:
– z optymalizacją procesów i kosztów w kontekście środowiskowym oraz dostosowania się do wymogów środowiskowych,
– z postępującą informatyzacją procesów, wykorzystywaniem nowoczesnych technologii informacyjnych, automatyzacją i przechodzeniem na zdalne zarządzanie procesami.
Przewidywany jest wzrost znaczenia specjalistów z zakresu ochrony środowiska, prawników, analityków danych, laborantów, audytorów ekologicznych.
PKD w sektorze
N.79 – Działalność organizatorów turystyki, pośredników i agentów turystycznych poza pozostała działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związane;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje m.in:
– działalność agentów i pośredników turystycznych oraz organizatorów turystyki, a także pozostałą działalność usługowa w zakresie rezerwacji i działalności z nią związanej,
– działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych z wyłączeniem działalności przewodników górskich,
– działalność w zakresie informacji turystycznej, organizacji imprez z wyłączeniem animacji czasu wolnego.
Potencjalne kierunki rozwoju sektora turystycznego w Polsce:
– cyfryzacja,
– usługi luksusowe oraz turystyka doświadczenia,
– usługi zrównoważone, przyjazne środowisku i klimatowi,
– usługi dla seniorów,
– turystyka biznesowa,
– rozwój turystyki przyjazdowej.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Typowe zawody:
– organizator turystyki, pośrednik turystyczny, agent turystyczny, specjalista ds. turystyki, specjalista ds. obsługi podróżniczej, specjalista ds. imprez konferencyjnych i kongresowych, konsultant ds. rezerwacji imprez, manager ds. sprzedaży agencyjnej, kierownik biura podróży, pilot wycieczek, przewodnik turystyczny, rezydent.
Zawody KZSB: technik organizacji turystyki, technik turystyki na obszarach wiejskich.
PKD w sektorze
Sekcja I – Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje przedsiębiorstwa gastronomiczne i usługi hotelarskie:
– restauracje (w tym typu fast food), kawiarnie, lodziarnie, bary mleczne, bary szybkiej obsługi, pizzerie, miejsca z żywnością na wynos, restauracyjną lub barową prowadzoną w środkach transportu, wykonywaną przez oddzielne jednostki;
– ruchome punkty gastronomiczne, tj. działalność związaną z przygotowywaniem żywności na straganach, działalność obwoźnych sprzedawców lodów, wózków z żywnością, przyczepy gastronomiczne;
– przygotowywanie żywności dla odbiorców zewnętrznych (catering);
– hotele i podobne obiekty zakwaterowania;
– obiekty noclegowe turystyczne i miejsca krótkotrwałego zakwaterowania;
– pola kempingowe.
Sektor obejmuje zapewnienie krótkotrwałego pobytu, włącznie z wyżywieniem przeznaczonym do bezpośredniej konsumpcji jak również zapewnienie tymczasowego lub długoterminowego zakwaterowania w pojedynczych lub wspólnych pokojach lub domach dla studentów, pracowników sezonowych lub innych osób.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– gastronomia: szef kuchni, kucharz, pomocnik kucharza, kelner, barman, kierownik sali;
– hotelarstwo: kierownik recepcji, recepcjonista, portier, kierownik służby pięter, pokojowa, revenue manager, technik usług kelnerskich;
– concierge.
Zawody KZSB: technik usług kelnerskich, technik żywienia i usług gastronomicznych, pracownik pomocniczy gastronomii, pracownik obsługi hotelowej, pracownik pomocniczy obsługi hotelowej, technik hotelarstwa.
PKD w sektorze
C.19 – Wytwarzanie i przetwarzanie Koksu oraz Produktów Rafinacji Ropy Naftowej;
C.20 – Produkcja Chemikaliów i Wyrobów Chemicznych z wyłączeniem 20.42.Z Produkcji wyrobów kosmetycznych i toaletowych;
C.22 – Produkcja Wyrobów z Gumy i Tworzyw Sztucznych;
C.23 – Produkcja Wyrobów z pozostałych mineralnych surowców niemetalicznych
Obszar działalności sektora
Sektor składa się z segmentów: chemicznego i paliwowego. Obejmuje produkcję chemikaliów i wyrobów chemicznych, produkcję wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych, produkty rafinacji ropy naftowej, produkcję nawozów, materiałów budowlanych, szkła i wyrobów ze szkła, wyrobów ogniotrwałych, ceramicznych. Sektor chemiczny jest producentem substancji niezbędnych dla innych powiązanych branż m.in. farmacja, medycyna, motoryzacja, budownictwo, przemysł spożywczy i elektroniczny.
Główne procesy biznesowe:
– proces produkcji, proces opracowania nowego produktu, proces pozyskania klienta, proces zarządzania, proces kontroli jakości,
– proces magazynowania / transportu /logistyka.
Sektor bazuje na przedsiębiorstwach projektujących produkty chemiczne, zajmujących się analityką chemiczną oraz projektowaniem, optymalizacją, organizacją i prowadzeniem procesów produkcji produktów chemicznych.
Do najważniejszych trendów procesów kształtujących przemysł chemiczny, podobnie jak w sektorze Life science należą:
– Regulacje jako najważniejszych czynnik wytyczających kierunki dla przyszłości przemysłu chemicznego.
– Ekologia ukierunkowana na zwiększenie efektywności wykorzystywania surowców i zasobów naturalnych.
– Customizacja polegająca na zwiększeniu produktów i usług dostosowanych do indywidualnych potrzeb klientów.
– Nowe modele biznesu związane z powstawaniem nowych kierunków rozwoju.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
– specjalista działu badań i rozwoju, kierownik działu badań i rozwoju;
– kierownik produkcji, pracownik produkcji, brygadzista na produkcji;
– kontroler jakości;
– chemik;
– analityk chemiczny, laborant (różne specjalizacje)/pracownik laboratorium;
– technolog (różne specjalizacje), kierownik laboratorium;
– kierowca – operator pompy do betonu;
– kierowca betonomieszarki/ cementowozu;
– operator wytwórni betonu;
– operator ładowarki.
Zawody KZSB: operator urządzeń przemysłu chemicznego, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik analityk, technik technologii chemicznej.
PKD w sektorze
C.21 – Produkcja podstawowych substancji farmaceutycznych oraz leków i pozostałych wyrobów farmaceutycznych;
M.72.1 – Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie nauk przyrodniczych i technicznych;
M.72.11.Z – Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie biotechnologii;
M.72.19.Z – Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych;
47.73.Z – Sprzedaż detaliczna wyrobów farmaceutycznych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach;
C.20.42.Z – Produkcja wyrobów kosmetycznych i toaletowych;
C.10.86.Z – Produkcja artykułów spożywczych homogenizowanych i żywności dietetycznej (produkcję specjalnej żywności);
C.32.5 – Produkcja urządzeń, instrumentów oraz wyrobów medycznych, włączając dentystyczne;
Obszar działalności sektora
Sektor koncentruje się wokół nauk dot. organizmów żywych, tj. biologia, biotechnologia, genomika, proteomika, biomedycyna, bioinformatyka, a także farmacja. Na rozwój branży ma wpływ dostępność wysoko zaawansowanej technologii. Celem działania przedsiębiorców w tym sektorze jest poprawa jakości życia poprzez opracowanie i produkcję m.in. nowych leków, zaawansowanego technologicznie sprzętu medycznego, umożliwienie wczesnej diagnostyki chorób, e-healt (samodzielne monitorowania stanu zdrowia), leczenia komórkami macierzystymi, zapłodnienia pozaustrojowego, poznania genotypu człowieka itp.
Branża jest powiązana z innymi segmentami: przemysłem, rolnictwem, chemią, informatyką, genetyką.
Sektor obejmuje także opracowanie i produkcje m.in. kosmetyków, suplementów diety, żywności specjalnego przeznaczenia żywieniowego, prowadzenie badań farmakologicznych, w tym projektowanie, syntezę i analizę aktywnych substancji farmaceutycznych (API).
Procesy:
– zarządzanie badaniami klinicznymi,
– spełnianie wymagań prawnych i regulacyjnych,
– zarządzanie łańcuchem dostaw i stanami magazynowymi,
– prognozowanie sprzedaży produktów (np. leków),
– optymalizacja procesu poszukiwania i wdrażania nowych dostawców.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska i zawody:
– biotechnolog, biolog,
– specjalista farmacji aptecznej, klinicznej, przemysłowej, szpitalnej,
– laborant,
– kierownik apteki,
– technik farmaceutyczny,
– pomoc apteczna,
– kierownik działu farmacji szpitalnej,
– specjalista ds. badań klinicznych;
– kierownik ds. badań klinicznych;
– specjalista/laborant ds. jakości;
– kierownik ds. jakości;
– kierownik hurtowni medycznej;
– produkt menedżer (leki na receptę/leki bez recepty – OTC);
– technik technologii środków farmaceutycznych;
– technik farmaceutyczny.
PKD w sektorze
26.11.Z – Produkcja elementów elektronicznych;
26.12.Z – Produkcja elektronicznych obwodów drukowanych;
26.20.Z – Produkcja komputerów i urządzeń peryferyjnych;
26.30.Z – Produkcja telefonów i urządzeń transmisyjnych, stosowanych do elektronicznego przesyłania sygnałów drogą przewodową lub za pomocą fal przy pomocy nadajników radiowych, telewizyjnych oraz urządzeń transmisji bezprzewodowej;
26.40.Z – Produkcja elektronicznego sprzętu powszechnego użytku;
26.51.Z – Produkcja instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych;
26.52.Z – Produkcja zegarków i zegarów;
26.60.Z – Produkcja urządzeń napromieniowujących, sprzętu elektromedycznego i elektroterapeutycznego;
26.70.Z – Produkcja instrumentów optycznych i sprzętu fotograficznego;
26.80.Z – Produkcja magnetycznych i optycznych niezapisanych nośników informacji;
28.29.Z – Produkcja pozostałych maszyn ogólnego przeznaczenia, gdzie indziej niesklasyfikowana (Produkcja maszyn i urządzeń do automatyzacji procesów przemysłowych);
33.20.Z – Instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia;
62.01.Z – Działalność związana z oprogramowaniem;
62.02.Z – Działalność związana z doradztwem w zakresie informatyki;
63.11.Z – Przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi (hosting) i podobna działalność;
63.12.Z – Działalność portali internetowych (Działalność związana z bezpieczeństwem informacji);
Obszar działalności sektora
Transformacja przemysłu w kierunku 4.0 polega na projektowaniu, testowaniu i wdrażaniu nowych, cyfrowych, zintegrowanych systemów w zakresie procesów, produktów lub modeli biznesowych, wykorzystujących rozwiązania z dziedziny automatyki i robotyki, sztucznej inteligencji, technologii teleinformatycznych oraz komunikacji pomiędzy maszynami oraz człowiekiem a maszynami, z uwzględnieniem odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa tych rozwiązań, do projektowania, zarządzania, monitorowania lub optymalizowania procesów produkcyjnych w przedsiębiorstwie lub związanych z nimi procesów logistycznych.
W skład sektora wchodzą automatyka, robotyka, elektronika. Sektor obejmuje rozwijające się technologie i innowacje, takie jak: Internet rzeczy (IoT), sztuczną inteligencję (AI), uczenie maszynowe, technologii w chmurze, analiza danych, automatyzacja procesów, druk 3D, wirtualna rzeczywistość (VR), rzeczywistość rozszerzona (AR), automatyzacja magazynowa, analiza dużych danych (big data), cyberbezpieczeństwo przemysłowe oraz wiele innych technologii mających na celu usprawnienie procesów produkcyjnych i zarządzania w przemyśle.
Sektor obejmuje również segment elektroniczny:
– projektowanie systemów, linii produkcyjnych, układów zasilania, sterowania,
– projektowania robotów i manipulatorów lub projektowania układów sterowania robotami, układów sensorycznych i robotów ze sztuczną inteligencją oraz napędów elektrycznych;
– projektowanie aparatury, produkcja, montaż, serwis produktów elektronicznych, okablowania, tras kablowych, budowa układów elektroniki cyfrowej,
– projektowanie rozwiązań technicznych i konstrukcyjnych urządzeń i sprzętu elektronicznego, sprzętu informatycznego, podzespołów mikrofalowych,
– opracowanie i nadzór procesów technologicznych wytwarzania materiałów i elementów elektronicznych,
– projektowanie schematów montażowych i procesów technologicznych wytwarzania układów scalonych,
– analiza niezawodności produktów – rozwiązania prowadzące do wyższej niezawodności podzespołów i urządzeń,
– serwisowanie urządzeń i linii produkcyjnych przemysłu 4.0.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska związanych z automatyzacją i robotyzacją:
– inżynier ds. oprogramowania, analityk danych, inżynier ds. Internetu Rzeczy, inżynier ds. robotyki, inżynier automatyki, specjalista ds. cyberbezpieczeństwa, analityk Big Data, inżynier ds. druku 3D.
Kluczowe stanowiska związane z elektroniką:
– robotyk, elektryk, elektromonter, elektoromechanik, mechatronik, automatyk, monter sprzętu elektrycznego i elektronicznego, inżynier elektronik, elektronik, projektant systemów elektronicznych analogowych, cyfrowych i mieszanych.
Zawody ZSKB: technik elektryk, technik robotyk, technik elektronik, technik mechatronik, technik automatyk, zegarmistrz.
PKD w sektorze
69.2 – Działalność rachunkowo-księgowa, doradztwo podatkowe;
Obszar działalności sektora
Księgowanie wszelkiego rodzaju transakcji gospodarczych, sporządzanie sprawozdań i bilansów finansowych, kontrola i potwierdzanie poprawności sprawozdań i bilansów finansowych, przygotowywanie dokumentów o dochodach osób i firm w celach podatkowych, doradztwo podatkowe i reprezentowanie klientów przed organami podatkowymi.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– doradca podatkowy, księgowy, główny księgowy, specjalista ds. księgowości.
Zawody KZSB: technik rachunkowości, technik ekonomista.
PKD w sektorze
H.51.22.Z – Transport kosmiczny;
C.20.60.Z – Produkcja włókien chemicznych;
C.22.29.Z – Produkcja pozostałych wyrobów z tworzyw sztucznych;
C.25.50.Z – Kucie, prasowanie, wytłaczanie i walcowanie metali; metalurgia proszków;
C.25.61.Z – Obróbka metali i nakładanie powłok na metale;
C.25.62.Z – Obróbka mechaniczna elementów metalowych;
C.25.73.Z – Produkcja narzędzi (z podklasy produkcja skrzynek formierskich i form, z wyłączeniem wlewnic);
C.26.20.Z – Produkcja komputerów i urządzeń peryferyjnych;
C.26.30.Z – Produkcja sprzętu (tele) komunikacyjnego;
C.26.51.Z – Produkcja instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych;
C.26.52.Z – Produkcja zegarków i zegarów;
C.26.70.Z – Produkcja instrumentów optycznych i sprzętu fotograficznego;
C.28.12 – Produkcja sprzętu i wyposażenia do napędu hydraulicznego i pneumatycznego;
C.30.30.Z – Produkcja statków powietrznych, statków kosmicznych i podobnych maszyn;
C.33.12.Z – Naprawa i konserwacja maszyn;
C. 33.16.Z – Naprawa i konserwacja statków powietrznych i statków kosmicznych;
C.33.13.Z – Naprawa i konserwacja urządzeń elektronicznych i optycznych;
C.33.20. Z – Instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia;
M.71.12.Z – Działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne;
M.71.20.B – Pozostałe badania i analizy techniczne (podklasa: wykonywanie badań wytrzymałościowych dotyczących gęstości, trwałości, wykonywanie badań radiograficznych spawów i spoin);
M.72.19.Z – Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych;
M.74.10 – Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania;
Obszar działalności sektora
Sektor kosmiczny obejmuje działania związane z produkcją urządzeń kosmicznych, dostarcza instrumenty, ich komponenty oraz oprogramowanie, które stały się lub będą w niedalekiej przyszłości elementami składowymi misji ESA. Stanowi on jeden z najbardziej zaawansowanych technologicznie obszarów gospodarki. Dostarcza i wykorzystuje dane pozyskiwane za pomocą urządzeń satelitarnych.
Branża kosmiczna koncentruje się także wokół: opracowywania oprogramowania naziemnego i wykorzystywania go w przestrzeni kosmicznej, mechaniki precyzyjnej, robotyki, optyki, optoelektroniki, obserwacji Ziemi i przestrzeni kosmicznej, awioniki, systemów orientacji na orbicie i systemów zasilania, technologii materiałowych oraz technologii materiałów pędnych.
Branża kosmiczna podzielona jest również na 2 obszary:
1). upstream – budowa satelitów oraz używania rakiet nośnych do wynoszenia satelitów na orbity,
2). downstream – przetwarzania i wykorzystania danych z satelitarnej obserwacji Ziemi.
Główne procesy biznesowe występujące w sektorze to:
– prowadzenie prac badawczo-rozwojowych i przemysłowych,
– wytwarzanie produktów/usług,
– zarządzanie ciągłą zdolnością do lotu i kontrola jakości,
– zarządzanie operacjami kosmicznymi,
– działalność związana z wykorzystywaniem danych satelitarnych i geoprzestrzennych,
– działalność szkoleniowa i edukacyjna,
– marketing, sprzedaż i dostarczanie do klienta produktu/usługi.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
Astronauta, inżynier kosmiczny, astrofizyk, astrobiolog, astrochemik, biolog kosmiczny.
PKD w sektorze
C.20.60.Z – Produkcja włókien chemicznych;
C.22.29.Z – Produkcja pozostałych wyrobów z tworzyw sztucznych;
C.25.50.Z – Kucie, prasowanie, wytłaczanie i walcowanie metali; metalurgia proszków;
C.25.61.Z – Obróbka metali i nakładanie powłok na metale;
C.25.62.Z – Obróbka mechaniczna elementów metalowych;
C.25.73.Z – Produkcja narzędzi (z podklasy produkcja skrzynek formierskich i form, z wyłączeniem wlewnic);
C.26.20.Z – Produkcja komputerów i urządzeń peryferyjnych;
C.26.30.Z – Produkcja sprzętu (tele) komunikacyjnego;
C.26.51.Z – Produkcja instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych;
C.26.52.Z – Produkcja zegarków i zegarów;
C.26.70.Z – Produkcja instrumentów optycznych i sprzętu fotograficznego;
C.28.12 – Produkcja sprzętu i wyposażenia do napędu hydraulicznego i pneumatycznego;
C.29.32.Z- Produkcja pozostałych części i akcesoriów do pojazdów silnikowych, z wyłączeniem motocykli;
C.30.30 – Produkcja statków powietrznych, statków kosmicznych i podobnych maszyn (silniki samolotowe);
C.33.12.Z – Naprawa i konserwacja maszyn;
C.33.16.Z – Naprawa i konserwacja statków powietrznych i statków kosmicznych;
C.33.13.Z – Naprawa i konserwacja urządzeń elektronicznych i optycznych;
C.33.20 – Instalowanie maszyn przemysłowych, sprzętu i wyposażenia;
C.52.23.Z – Działalność wspomagająca transport lotniczy;
M.71.12.Z – Działalność w zakresie inżynierii i związane z nią doradztwo techniczne;
M.71.20.B – Pozostałe badania i analizy techniczne (z podklasy: wykonywanie badań wytrzymałościowych dotyczących gęstości, trwałości, wykonywanie badań radiograficznych spawów i spoin);
M.72.19.Z – Badania naukowe i prace rozwojowe w dziedzinie pozostałych nauk przyrodniczych i technicznych;
M.74.10 – Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania;
Obszar działalności sektora
Ważne obszary biznesowe:
– wytwarzanie produktów i urządzeń lotniczych,
– zarządzanie ciągłą zdolnością do lotu,
– zarządzanie systemem jakości zgodnie z przepisami lotniczymi i kontrola jakości wyrobu lotniczego,
– wsparcie produktów u użytkowników, ich naprawa i remonty,
– prowadzenie prac badawczo-rozwojowych i badań przemysłowych,
– prowadzenie prób w locie statków powietrznych,
– naprawa i konserwacja statków powietrznych,
– obróbka metali i nakładanie powłok na metale,
– obróbka mechaniczna elementów metalowych,
– badania i analizy techniczne,
– cyfryzacja i robotyzacja procesów.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
konstruktor (w tym awionik, przyrządowy, modelowanie 3D, obliczeniowiec), technolog, kierownik produkcji, inżynier prób/kontroler, inżynier analiz wytrzymałościowych, technik mechanik lotniczy/personel poświadczający, audytor jakości, inżynier zdatności do lotu/inżynier obsługi, inżynier zarzadzania projektami, inżynier napraw, programista CNC, inżynier zdatności do lotu/inżynier obsługi, elektromonter, elektryk, malarz lotniczy, kontroler/inspektor badań nieniszczących, monter płatowców, monter wyrobów lotniczych, pilot doświadczalny, inżynier prób stanowiskowych/statycznych, inżynier prób w locie; mechanik lotniczy, szef programu/projektu, inżynier ds. niezawodności i certyfikacji statków powietrznych, specjalista ds. CAMO, mechanik lotniczy serwisu, specjalista ds. zapewnienia jakości wyrobu, kontroler jakości wyrobu /kontroler NDT, automatyk, inżynier testów, kierownik programu silnikowego, inżynier technicznego wsparcia klienta/operatora, inżynier rozwoju napraw, ślusarz, spawacz.
Zawody KZSB: technik awionik, technik informatyk, optyk-mechanik, technik optyk.
PKD w sektorze
49.31.Z – Transport lądowy pasażerski, miejski i podmiejski;
49.32.Z – Działalność taksówek osobowych;
49.39.Z – Pozostały transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany;
49.41.Z – Transport drogowy towarów;
52.10.B – Magazynowanie i przechowywanie pozostałych towarów;
52.21.Z – Działalność usługowa wspomagająca transport lądowy (logistyka);
52.24.C – Przeładunek towarów w pozostałych punktach przeładunkowych;
52.29.C – Działalność pozostałych agencji transportowych;
53.20.Z – Pozostała działalność pocztowa i kurierska;
68.20.Z – Wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi w zakresie wynajmu i zarządzania własnymi lub dzierżawionymi magazynami, wolnej przestrzeni;
74.90.Z – Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana w zakresie kontroli dokumentów przewozowych;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje wszelkiego rodzaju działalność związana z przewozem osób i towarów drogami, działalność usługową związaną z przeprowadzkami, pozostały transport drogowy pasażerski, przewozy specjalne, w tym przewóz szybko psujących się artykułów żywnościowych oraz towarów niebezpiecznych. Do sektora przynależy także działalność wspomagająca przewozy świadczona przez stacje, dworce autobusowe, terminale w zakresie kontroli ruchu, obsługi pasażerów, bagażu i ładunków, a także wynajem sprzętu transportowego z kierowcą lub załogą oraz działalność pocztowa i kurierska.
Obszary logistyki obejmuje m.in. transport, magazynowanie i przechowywanie towarów, dostawy, Internet Rzeczy wspierający łańcuchy dostaw, planowanie, realizacja i kontrolowanie efektywnego przepływu surowców, materiałów, wyrobów gotowych i informacji między punktem pochodzenia a punktem konsumpcji, przygotowywanie dokumentacji przewozowej.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– Kierowcy zawodowi (w tym ze szczególnymi uprawnieniami), mechanik, technik transportu samochodowego, technik transportu drogowego, logistyk, spedytor, doradca logistyczny, magazynier, doradca do spraw bezpieczeństwa przewozu towarów niebezpiecznych, pilot pojazdów nienormatywnych.
Zawody KZSB: technik logistyk, technik spedytor.
PKD w sektorze
80 – Działalność detektywistyczna i ochroniarska;
74.90.Z – Pozostała działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, gdzie indziej niesklasyfikowana w zakresie doradztwa bezpieczeństwa;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje ochronę fizyczną mienia i osób, która jest usługą świadczoną przez wykwalifikowanych pracowników (tj. posiadających koncesję) firm ochroniarskich.
Ochrona mienia polega na zabezpieczeniu nieruchomości (i/lub terenu wokół niej) przed dostaniem się do niej niepowołanych osób lub zabezpieczeniu towaru, materiałów przed zniszczeniem bądź kradzieżą.
Ochrona fizyczna osób polega na zapewnieniu bezpieczeństwa (nietykalności cielesnej) osoby ochranianej w danym miejscu i czasie.
Ochrona mienia i osób wspierana jest przez nowoczesne systemy zabezpieczeń (np. alarmy przeciwwłamaniowe, monitoring, elektroniczne sejfy itp.).
Sektor obejmuje także działalność detektywistyczną i dochodzeniową, działalność prywatnych detektywów niezależnie od typu klienta i celu dochodzenia.
Branża wspiera także zabezpieczenie obiektów infrastruktury krytycznej i szczególnej, administracji państwowej, sądowej itd. Widoczny jest również wzrost zapotrzebowania na inne usługi w zakresie ochrony – audytowe, szkoleniowe, doradcze, analityczne, w tym dla biznesu, jak i sfery państwowej w zakresie ochrony, bezpieczeństwa mienia i osób. Sektor obejmuje również działalność związaną z zarządzaniem bezpieczeństwem w środowisku pracy oraz zarządzaniem i wykonywaniem działań ratowniczych (z wyłączeniem działalności ratowników medycznych, którzy są włączeni w sektor opieki zdrowotnej).
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska/zawody:
– pracownik ochrony mienia i osób,
– kwalifikowany ochroniarz,
– instalator systemów alarmowych,
– specjalista do spraw audytu zabezpieczenia,
– specjalista monitoringu systemów zabezpieczeń technicznych osób i mienia,
– technik ochrony fizycznej osób i mienia,
– technik systemów zabezpieczeń technicznych osób i mienia,
– pracownik montażu elektronicznych urządzeń i systemów alarmowych, sygnalizujących zagrożenie chronionych osób i mienia, oraz eksploatacji, konserwacji i naprawach w miejscach ich zainstalowania,
– pracownik montażu urządzeń i środków mechanicznego zabezpieczenia oraz ich eksploatacji, konserwacji, naprawach i awaryjnym otwieraniu w miejscach zainstalowania,
– kierownik ochrony fizycznej, kierownik patroli interwencyjnych,
– pracownik ds. kontroli bezpieczeństwa,
– pracownik ochrony – operator monitoringu,
– pracownik ochrony imprez masowych,
– pracownik ochrony specjalizujący się w konwojowaniu gotówki,
– pracownik ochrony vip-ów,
– pracownik ochrony obiektu logistycznego.
Zawody KZSB: technik bezpieczeństwa i higieny pracy, technik pożarnictwa.
PKD w sektorze
Dział 25 – Produkcja metalowych wyrobów gotowych, z wyłączeniem maszyn i urządzeń;
Dział 28 – Produkcja maszyn i urządzeń, gdzie indziej niesklasyfikowana;
Obszar działalności sektora
W skład sektora wchodzi miedzy innymi: przemysł metalowy, projektowanie i produkcja maszyn i urządzeń maszyn na potrzeby rolnictwa (w tym pojazdy specjalistyczne, np. kombajn), przemysłu leśnego, przemysłu spożywczego, recyklingowego, elektronarzędzi i mebli metalowych, robotyka, inne powiązane.
Główne procesy:
– projektowanie i wykonawstwo konstrukcji stalowych;
– projektowanie i budowa maszyn i urządzeń dla innych sektorów gospodarki w zakresie przetwórstwa wytwarzania w tym metali nieszlachetnych (w tym aluminium);
– produkcja części zamiennych dla przemysłu maszynowego, motoryzacyjnego, górniczego, rolniczego, spożywczego, okrętowo-jachtowego;
– produkcja innych produktów metalowych na potrzeby sektorów produkcyjnych w tym wojskowości;
– projektowanie i produkcja maszyn dla przetwórstwa tworzyw sztucznych oraz infrastruktury konstrukcyjnej i przesyłowej dla sektora energetycznego oraz paliwowego
– diagnozowanie i naprawa maszyn i urządzeń.
Główni odbiorcy: sektor budowlany, motoryzacyjny, lotniczy, rolniczy, sektor militarny, producenci sprzętu AGD, transportowy, elektroniczny, medyczny, okrętowo-jachtowy.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
– operator/tokarz/frezer maszyn sterowanych numerycznie;
– konstruktor;
– inżynier mechatronik;
– mechatronik;
– technolog CAD;
– tokarz, frezer;
– ślusarz;
– operator obrabiarek skrawających;
– spawacz;
– kontroler jakości;
– specjalista ds. zarzadzania procesami i produkcją;
– specjalista ds. zarzadzania procesem dostaw;
– kierownik/menadżer działu badań i rozwoju;
– kierownik/dyrektor produkcji;
– kierownik utrzymania ruchu;
– automatyk;
– mechanik automatyki przemysłowej;
– inżynier mechanik;
– inżynier spawalnik;
– specjalista druku 3D;
– menadżer ds. optymalizacji zasobów.
Zawody KZSB: blacharz, kowal, mechanik-monter maszyn i urządzeń, monter systemów rurociągowych, operator obrabiarek skrawających, technik mechanik, technik spawalnictwa, pracownik pomocniczy ślusarza, pracownik pomocniczy mechanika, modelarz odlewniczy, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń przemysłu metalurgicznego, technik odlewnik, technik przemysłu metalurgicznego, operator maszyn i urządzeń przemysłu spożywczego.
PKD w sektorze
F – Budownictwo
Obszar działalności sektora
W branży budowlanej główne procesy biznesowe są tożsame z etapami inwestycji:
– przygotowanie inwestycji budowlanej, projektowanie obiektu budowlanego oraz działania administracyjno-prawne,
– proces budowlano-montażowy oraz oddanie obiektu do użytkowania,
– rozbiórki obiektów budowlanych.
Do obszaru działalności sektora należą również:
– procesy związane z modernizacją energetyczną i dekarbonizacją budynków.
W branży występują także procesy uniwersalne, wśród których należy wskazać na procesy związane z rekrutacją, szeroko pojętymi działaniami marketingowymi, sprzedażą oraz zarządzaniem projektami.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe stanowiska:
murarz-tynkarz, betoniarz-zbrojarz, cieśla, mistrz/majster budowlany, monter zabudowy i robót wykończeniowych, kierownik budowy, inżynier budowy, kierownik robót budowlanych, projektant/konstruktor, dekarz, inspektor nadzoru budowlanego, inspektor nadzoru inwestorskiego.
Nowe stanowiska w branży wynikające z nowych technologii oraz zaawansowanych procesów automatyzacji oraz ochrony środowiska: programista, specjalista ds. zabezpieczeń informatycznych firm budowlanych, inżynier, specjalista.ds projektowania BIM, projektant BIM, projektant wizualizacji 3D, specjalista/ doradca ds. wykorzystania ekologicznych materiałów/technologii, specjalista/doradca ds. wykorzystania alternatywnych materiałów/technologii.
Istnieją zawody obecne w innych branżach, które będą przenikać do branży budowlanej:
̶ prawnicy, którzy coraz częściej znajdują pracę jako doradcy, ich rola sprowadza się również do sporządzania umów, prowadzenia dokumentacji projektowej,
̶ analitycy posiadający kompetencje z zakresu makroekonomii, statystyki, metod ilościowych oraz wiedzę na temat branży budowlanej,
– programiści, którzy są w stanie przygotować, zabezpieczyć i obsłużyć skomplikowane procesy pod względem informatycznym, zaczynają być postrzegani w kategoriach pracowników niezbędnych.
Sektor współpracuje z innymi branżami np. architekturą i urbanistyką.
PKD w sektorze
L.68 – Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości;
N.81 – Działalność usługowa związana z utrzymaniem porządku w budynkach i zagospodarowaniem terenów zieleni;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje działalność związaną z obsługą rynku nieruchomości, w tym: kupna, sprzedaży, najmu nieruchomości, zarządzaniem nieruchomościami (w tym na zlecenie właściciela), pośrednictwo w obrocie nieruchomościami, wycenę nieruchomości z dbałością o zachowanie wartości nieruchomości, utrzymanie sprawności technicznej, zapewnienie właściwej użyteczności (także pod względem wymagań sanitarnych) obiektów budowlanych.
Sektor obejmuje także działalność usługową związaną z utrzymaniem porządku w budynkach tj. działalność związaną ze specjalistycznym i niespecjalistycznym sprzątaniem budynków i obiektów przemysłowych (wewnątrz i na zewnątrz) i działalność usługowa związana z gospodarowaniem terenów zieleni (np. dokonywanie zasadzeń, pielęgnację i utrzymanie terenów przy budynkach wielomieszkaniowych).
Sektor nieruchomości współpracuje z sektorem budowalnym i architektonicznym.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– pośrednik w obrocie nieruchomościami,
– zarządca nieruchomościami,
– agent nieruchomości,
– administrator nieruchomości,
– rzeczoznawca majątkowy,
– doradca ds. rynku nieruchomości,
– agent ds. pozyskiwania gruntów.
PKD w sektorze
71.11.Z – Działalność w zakresie architektury (opracowywanie projektów architektonicznych oraz doradztwo w zakresie architektury związane z projektowaniem budowlanym, projektowaniem urbanistycznym i architektonicznym kształtowaniem krajobrazu);
74.10.Z – Działalność w zakresie specjalistycznego projektowania (dot. dekoratorzy wnętrz);
Obszar działalności sektora
Planowanie/projektowanie budynków/budowli/wnętrz/przestrzeni użytkowej (krajobrazowej, urbanistycznej).
Sektor architektury i urbanistyki wpływa na kształtowanie otoczenia w miastach, jak i na obszarach wiejskich. Oddziałuje na jakość życia, środowisko naturalne i rozwój społeczny – skupia się na wypełnianiu potrzeb mieszkańca, w tym aspektów społecznych, opiekuńczych, kreuje środowisko wokół budynków.
Kluczowe procesy:
1). Projektowanie architektoniczne:
– projektowanie budynków i ich wnętrz, z uwzględnieniem zarówno estetyki, funkcjonalności, jak i zrównoważonego rozwoju.
– tworzenie planów budynków mieszkalnych, komercyjnych, instytucjonalnych, przemysłowych, a także renowacja istniejących obiektów.
2). Planowanie urbanistyczne:
– opracowywanie planów zagospodarowania przestrzennego miast i obszarów wiejskich.
– organizacja i projektowanie przestrzeni publicznych, dróg, terenów zielonych, stref przemysłowych i handlowych.
3). Zrównoważone projektowanie:
– uwzględnienie ekologicznych i społecznych aspektów projektów.
4). Projektowanie energooszczędnych budynków, wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, ograniczenie emisji CO2, dekarbonizacja.
5). Konserwacja zabytków:
– Ochrona i konserwacja dziedzictwa kulturowego, takiego jak zabytkowe budynki, pomniki i inne obiekty historyczne.
– Prace restauracyjne, aby zachować autentyczność i wartość historyczną tych miejsc.
6). Badania i analizy:
– Badanie trendów urbanistycznych i architektonicznych, analiza życia miejskiego, prognozowanie zmian demograficznych, ekonomicznych i społecznych.
7). Konsultacje społeczne:
– Współpraca z lokalnymi społecznościami i interesariuszami w celu uwzględnienia ich potrzeb i opinii podczas planowania i projektowania przestrzeni publicznych.
8). Polityka publiczna i prawo:
– Opracowywanie przepisów i regulacji dotyczących budownictwa, zagospodarowania przestrzennego i ochrony środowiska.
9). Technologie i innowacje:
– Wykorzystywanie nowych technologii, takich jak BIM (Building Information Modeling) czy analiza danych przestrzennych, do efektywniejszego projektowania i zarządzania projektami.
10). Zmiana przeznaczenia budynków, obiektów, przestrzeni.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Architekt, architekt krajobrazu, architekt wnętrz, urbanista, ruralista, architekt obiektów budowlanych, technik architekt, planista, generalny projektant, analityk wpływu na środowisko, analityk układów funkcjonalno-przestrzennych, mediator konsultacji społecznych, specjalista ds. zrównoważonego rozwoju w projektowaniu, architekt specjaliści projektowania (wymagających dodatkowych kwalifikacji):
– szpitali i obiektów służby zdrowia,
– ekologicznego i pasywnego,
– obiektów sakralnych,
– obiektów zabytkowych,
– obiektów użyteczności publicznej.
Zawody KZSB: technik aranżacji wnętrz, technik renowacji elementów architektury.
Kluczowe kompetencje:
– projektowanie ekologiczne, zrównoważone, zeroemisyjne lub z zapewnieniem kompensacji emisji CO2,
– projektowanie w oparciu o odnawialne biomateriały i materiały z recyclingu,
– projektowanie biofilne, wielofunkcyjne,
– projektowanie w oparciu o materiały innowacyjne (grafen, kompozyty, beton z włókna węglowego itp.),
– projektowanie w oparciu o lokalne zasoby,
– projektowanie budynków o większej odporności na ekstremalne warunki pogodowe,
– projektowanie klientocentryczne,
– projektowanie uniwersalne/inkluzywne User Experience.
PKD w sektorze
Dział 16 – Produkcja wyrobów z drewna oraz korka, z wyłączeniem mebli; produkcja wyrobów ze słomy i materiałów używanych do wyplatania;
Dział 31 – Produkcja mebli;
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje produkcję, tapicerowanie, malowanie mebli dowolnego typu i z różnych materiałów (drewno, metal, plastik itp.), produkcję tarcicy z drewna, produkcję płyt (pilśniowych, wiórowych), sklejek jak również przemysł stolarki użytkowej.
Zawody, które współpracują z branżą to m.in. lakiernik, spawacz.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Zawody:
– technik automatyki i utrzymania ruchu, technik obsługi maszyn przemysłu drzewnego, monter maszyn i urządzeń przemysłu drzewnego, projektant mebli, technik technologii drewna, mistrz produkcji w przemyśle drzewnym; mechanik – operator maszyn do produkcji drzewnej;
– technik technologii drewna, stolarz meblowy, stolarz mebli artystycznych i wzorcowych; projektant mebli; projektant wzornictwa przemysłowego, tapicer; tapicer meblowy,
-User Experience, product designer, projektowanie uniwersalne
Zawody KZSB: operator maszyn i urządzeń przemysłu drzewnego, technik przemysłu drzewnego, koszykarz plecionkarz, stolarz, pracownik pomocniczy stolarza.
PKD w sektorze
43.21.Z – Wykonywanie instalacji elektrycznych;
43.22.Z – Wykonywanie instalacji wodno-kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych i klimatyzacyjnych;
33.14.Z – Naprawa i konserwacja urządzeń elektrycznych;
33.12.Z – Naprawa i konserwacja maszyn;
Obszar działalności sektora
Obszar działalności sektora obejmuje wytwarzanie, magazynowanie energii elektrycznej oraz ciepła z wykorzystaniem energii odnawialnej pochodzącej z małych instalacji energetycznych np. pomp ciepła, geotermii, wiatraków itp. Montaż i serwis urządzeń energii odnawialnej.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– technik chłodnictwa i klimatyzacji, technik urządzeń dźwigowych, technik urządzeń i systemów energetyki odnawialnej, monter urządzeń energetyki odnawialnej, elektroenergetyk, operator urządzeń energetycznych (elektrowni wodnych, wiatrowych, cieplnych, nastawni, pomiarów i zabezpieczeń), audytor energetyczny, zarządca energią, sprzedawca w gospodarce o obiegu zamkniętym, inżynier/specjalista ds. ochrony środowiska, energetyk wodorowy, inżynier/technik energetyki odnawialnej, analityk danych energetycznych, inżynier cyberbezpieczeństwa energetycznego, specjalista ds. magazynowania energii, specjalista ds. pozyskiwania gruntów pod magazyny energii, specjalista ds. rynku energii elektrycznej, specjalista ds. odnawialnych źródeł energii (w tym fotowoltaiki oraz wiatraków prądotwórczych).
PKD w sektorze
96.02.Z – Fryzjerstwo i pozostałe zabiegi kosmetyczne;
96.04.Z – Działalność usługowa związana z poprawą kondycji fizycznej (działalność usługowa łaźni tureckich, saun i łaźni parowych, solariów, salonów odchudzających, salonów masażu itp. mająca na celu poprawę samopoczucia);
96.09.Z – Pozostała działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana (działalność salonów tatuażu i piercingu);
Obszar działalności sektora
Sektor koncentruje się na wykonywaniu usług pielęgnacyjnych i upiększających włosy, twarz i ciało. Obejmuje branże jak: fryzjerstwo, kosmetologia, kosmetyka, podologia, wizaż i pokrewne, wykonywanie tatuaży, piercingu.
Sektor obejmuje m.in: salony kosmetyczne i fryzjerskie, ośrodki SPA i wellness, specjalistyczne gabinety z usługami manicure, pedicure, depilacji.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– fryzjer, stylista fryzur, barber, kosmetolog, kosmetyczka, podolog, wizażystka, stylistka paznokci, stylistka brwi, linergistka, tatuażysta
PKD w sektorze
R.93 – Działalność sportowa, rozrywkowa i rekreacyjna
Obszar działalności sektora
Realizacja zajęć sportowych i procesu treningowego (w celach sportowych i rekreacyjnych) przez trenerów i instruktorów, szkolenie instruktorów i trenerów, budowanie kapitału społecznego i włączanie społeczne poprzez sport, zarządzanie organizacjami sportowymi i obiektami sportowymi.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– trener, trener personalny, instruktor, sędzia sportowy, zawodnik/sportowiec, menadżer sportu, animator sportu, przewodnik górski, animator czasu wolnego.
PKD w sektorze
30.1 – Produkcja statków i łodzi;
33.12.Z – Naprawa i konserwacja maszyn (w zakresie naprawę i konserwację silników innych niż samochodowe, tj. okretów i jachtów);
33.15.Z – Naprawa i konserwacja statków i łodzi;
33.11.Z – Naprawa i konserwacja metalowych wyrobów gotowych;
33.17.Z – Naprawa i konserwacja pozostałego sprzętu transportowego (w zakresie 30.1);
33.19.Z – Naprawa i konserwacja pozostałego sprzętu wyposażenia;
25.11.Z – Produkcja konstrukcji metalowych i ich części;
25.29.Z – Produkcja pozostałych zbiorników, cystern i pojemników metalowych;
25.61.Z – Obróbka metali i nakładanie powłok na metale;
25.62.Z – Obróbka mechaniczna elementów metalowych;
13.92.Z – Produkcja gotowych wyrobów tekstylnych (w zakresie produkcji żagli);
25.99.Z – Produkcja pozostałych gotowych wyrobów metalowych, gdzie indziej niesklasyfikowana w zakresie produkcji śrub napędowych dla statków, kotwic ze stali i żeliwa;
28.11.Z – Produkcja silników i turbin, z wyłączeniem silników lotniczych, samochodowych i motocyklowych;
26.51.Z – Produkcja instrumentów i przyrządów pomiarowych, kontrolnych i nawigacyjnych;
27.40.Z – Produkcja elektrycznego sprzętu oświetleniowego;
43.3 – Wykonywanie robót budowlanych wykończeniowych;
Obszar działalności sektora
Budowa nowych jednostek pływających realizowany przez stocznie produkcyjne, remonty i przebudowy jednostek pływających realizowany przez stocznie remontowe oraz dostawy wyposażenia, systemów, towarów i usług realizowane przez kooperantów stoczni krajowych i zagranicznych, produkcja konstrukcji stalowych, produkcja burt, ramp, unoszonych pokładów (wraz z instalacją hydrauliczną, elektryczną, siłownikami). Produkcja wysokospecjalistycznych konstrukcji dla promów, portów (trapy, rękawy itp.).
Budowa statków pasażerskich, promów, łodzi wycieczkowych i sportowych, łodzi motorowych, poduszkowców rekreacyjnych.
Naprawa i konserwacja wszystkich wyżej wymienionych obiektów, a także silników do łodzi i statków.
Sektor nie obejmuje demontażu statków celem odzyskania surowców.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Sektor zatrudnia projektantów jachtowych, łodzi motorowych, projektantów zabudowy wnętrz jachtów i łodzi, techników przemysłu jachtowego, absolwentów szkół prowadzących kształcenie zawodowe w zawodach związanych z branżą transportu wodnego (monter kadłubów jednostek pływających, monter jachtów i łodzi, technik budowy jednostek pływających, technik elektroautomatyk okrętowy, technik mechanik okrętowy, technik przemysłu jachtowego, technik nawigator morski, technik żeglugi śródlądowej) oraz w zawodach niezwiązanych bezpośrednio z branżą transportu wodnego, takich jak: mechanik-monter maszyn i urządzeń, technik mechanik, elektryk, technik elektryk, ślusarz, operator obrabiarek skrawających, technik spawalnictwa, cieśla.
PKD w sektorze
58.21.Z – Działalność wydawnicza w zakresie gier komputerowych
Obszar działalności sektora
Sektor obejmuje produkcję oraz wydawanie gier komputerowych na różne platformy, w tym projektowanie, programowanie testowanie, marketing i sprzedaż gier komputerowych.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody:
– programista gier, projektant gier komputerowych, projektant poziomów, producent gier komputerowych, grafik, tester gier, specjalista ds. dźwięku, specjalista ds. lokalizacji gier, scenarzysta.
PKD w sektorze
J.58.1 – Wydawanie książek i periodyków oraz pozostała działalność wydawnicza, z wyłączeniem w zakresie oprogramowania;
J.60 – Nadawanie programów ogólnodostępnych i abonamentowych;
M.73.1 – Reklama;
J.62 – Działalność związana z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązana;
J.63.1 – Przetwarzanie danych; zarządzanie stronami internetowymi;
M.70.21 – Stosunki międzyludzkie (public relations) i komunikacja;
Obszar działalności sektora
Większości głównych procesów biznesowych w sektorze komunikacji marketingowej czy też w jej poszczególnych podsektorach nie można określić mianem unikalnych – elementy tych procesów obecne są w wielu innych sektorach i podsektorach gospodarki.
Obszary działalności:
1). Reklama – strategia, kreacja, produkcja, planowanie mediów, zakup i emisja, monitoring;
2). Nadawanie programów – projektowanie, produkcja, emisja (sprzedaż), rozliczanie sprzedaży;
3). Wydawnictwa i wydawcy internetowi – projektowanie, produkcja, publikacja i nadzór, monitoring.
4). Public Relations (PR) – wszystkie działania, których celem jest utrzymanie pozytywnego wizerunku firmy oraz budowa dobrych relacji z odbiorcami i klientami.
Sektor obejmuje także: działalność związaną z oprogramowaniem i doradztwem w zakresie informatyki oraz działalność powiązaną w celu wywołania u odbiorcy oczekiwanych zachowań konsumenckich, jak również działalność w zakresie przetwarzania danych celem analizy zachowań odbiorców i skuteczności nadanych komunikatów. Opracowywanie i zarządzanie treściami na stronach internetowych i w mediach społecznościowych, innowacje i technologie marketingowe z obszarów m.in. eRetail, e-commerce, content, marketing automation, chatbots, anti-fraud detection, mobile oraz gaming.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Kluczowe zawody i stanowiska:
– strateg, analityk, media planner, dyrektor kreatywny, specjalista PR i marketingu, art director, twórca treści, graphic designer (grafik), digital ekspert (specjalista ds. digital), ekspert ds. social media, specjalista ds. digital PR, project manager, account manager, medioznawca, prasoznawca, wydawca, producent, edytor, korektor, specjalista ds. IT, programista, animator 3D, MarTech consultant, specjalista MarTech
Zawody KZSB: animator rynku książki, technik reklamy.
PKD w sektorze
J. 59 – Działalność związana z produkcją filmów, nagrań wideo, programów telewizyjnych, nagrań dźwiękowych i muzycznych
Obszar działalności sektora
Sektor jest złożony i wieloaspektowy, obejmuje produkcję filmów oraz seriali.
Produkcja audiowizualna składa się z różnych etapów:
1). Planowanie i przygotowanie:
Budżetowanie i planowanie finansowe. Wybór lokalizacji, scenografii i rekwizytów. Casting i wybór ekipy filmowej. Opracowanie harmonogramu produkcji.
2). Produkcja: Nagrywanie i filmowanie. Zarządzanie ekipą i aktorami na planie. Koordynacja pracy różnych zespołów, takich jak oświetlenie, dźwięk i scenografia.
3) Postprodukcja:
Montaż i edycja obrazu i dźwięku. Dodawanie efektów specjalnych i grafiki komputerowej.
Koloryzacja i korekta barw. Tworzenie ścieżki dźwiękowej, dubbing i napisy. Testy i przeglądy.
4) Dystrybucja i promocja:
Negocjacje i zawieranie umów dystrybucyjnych. Wypuszczenie produkcji do kin, telewizji, platform strumieniujących lub innych mediów. Udział w festiwalach filmowych i imprezach branżowych.
5) Sprzedaż i monetyzacja:
Licencjonowanie produkcji do różnych terytoriów i platform. Sprzedaż praw do produkcji na DVD, Blu-ray i inne nośniki. Wykorzystanie treści w reklamach, produktach pochodnych i innych formach komercyjnych.
6) Analiza i optymalizacja:
Zbieranie danych o oglądalności i dochodach. Analiza feedbacku od widzów i krytyków. Wnioski na przyszłość i doskonalenie procesów produkcji.
Branża audiowizualna przenika do m.in. sektora IT, gamingowego i reklamy, co daje szansę na realną synergię między nimi.
W 2021 roku w Polsce wyprodukowano 302 filmy fabularne, dokumentalne i animowane. W tej liczbie 85 produkcji to filmy pełnometrażowe (powyżej 70 min), a 217 to filmy średnio i krótkometrażowe. W ostatnich latach w Polsce produkuje się również coraz więcej serwisów o charakterze wysokojakościowych produkcji międzynarodowych. Profesjonaliści łączą ten sukces z wykwalifikowaną siłą roboczą, wsparciem instytucji publicznych, konkurencyjności kosztową, zróżnicowanymi lokalizacjami filmowymi (historycznymi i krajobrazowymi) oraz funkcjonowaniem tzw. zachęt do produkcji audiowizualnych. Czynniki te odegrały ważną rolę we wzroście inwestycji w Polsce nowych podmiotów zamawiających – platform streamingowych, które wykorzystują Polskę jako centrum produkcyjne i strategiczną bazę regionalną.
Kluczowe stanowiska/zawody/kompetencje w sektorze, które zapewniają realizację procesów biznesowych
Producent: Zarządza całym projektem na każdym jego etapie, od koncepcji artystycznej, poprzez finansowanie, po realizację (preprodukcja, okres zdjęciowy, postprodukcja) po marketing, promocję i dystrybucję.
Reżyser: główny realizator filmu, który przyjmuje na siebie zadanie twórczej realizacji dzieła filmowego, poprzez kierowanie całością prac artystyczno-twórczych grupy produkcyjnej na podstawie zatwierdzonego scenariusza. Nadzoruje artystyczne aspekty produkcji, prowadzi zespół i wykonuje wizję filmu czy programu.
Scenarzysta: pisze scenariusz do filmu, serialu, gry komputerowej, reklamy, audycji radiowej, programu telewizyjnego.
Sekretarz planu filmowego: kontroluje sposób inscenizacji kolejnych ujęć, scen i sekwencji w celu zachowania montażowej ciągłości i uzyskania wiarygodności czasoprzestrzennej właściwej dla ekranizowanego scenariusza. Bezpośredni współpracownik reżysera na planie zdjęciowym.
Kierownik produkcji: Główny organizator procesu produkcji. Odpowiada za stworzenie optymalnych warunków do wyprodukowania filmu o możliwie jak najwyższej jakości artystycznej i technicznej. Kieruje we współpracy z producentem i reżyserem pracami organizacyjno-produkcyjnymi w grupie zdjęciowej oraz dysponuje przydzielonymi środkami finansowymi na realizację zatwierdzonego scenariusza, zgodnie z podstawowymi parametrami filmu (długość, zastosowana technika, harmonogram produkcji, limit kosztów, liczba dni zdjęciowych, wskaźniki zużycia nośnika filmu, lokalizacja planów zdjęciowych). Zarządza logistyką, budżetem i zasobami.
Kierownik planu: jest organizatorem zdjęć, koordynatorem działań realizatorów oraz personelu pomocniczego na planie zdjęciowym, doprowadzającym do sprawnego wykonania planowanej partii zdjęć każdego dnia zdjęciowego.
Administrator filmu: prowadzi dokumentację finansową produkcji filmu zgodnie z przepisami prawa, systemem organizacyjno-księgowym producenta i strukturą kosztów przewidzianych w kosztorysie filmu.
Sekretarz grupy zdjęciowej: prowadzi kancelarię grupy zdjęciowej, sporządzając i archiwizując korespondencję związaną z produkcją filmu oraz wdrażając w obieg bieżące informacje między wszystkimi pionami realizatorskimi.
Operator obrazu: autor zdjęć i obok reżysera główny współtwórca filmu. Realizuje założenia artystyczne filmu uzgodnione z reżyserem i producentem na podstawie zatwierdzonego scenariusza oraz storyboardu, zgodnie z podstawowymi parametrami filmu i warunkami skierowania do produkcji określonymi przez producenta. Wraz z reżyserem ustala kluczowe założenia stylu, formy i sposobów realizacji, zarówno obrazu całego filmu, jak również poszczególnych ujęć, zdjęć i sekwencji.
Asystent operatora obrazu: odpowiada za sprawność sprzętu zdjęciowego, zwłaszcza kamery i jej osprzętu. W trakcie zdjęć przygotowuje stanowisko pracy Operatora obrazu na planie według wcześniej otrzymanych dyspozycji. Instaluje wskazana optykę, ustawia parametry pracy kamery i sprzętu towarzyszącego, współuczestniczy w realizacji zdjęć. Kompletuje nośniki i opiekuje się zarejestrowanymi materiałami zdjęciowymi.
Operator kamery: jego głównym zadaniem jest obsługa kamery i kompozycja kadru filmowego w trakcie realizacji zdjęć. Kieruje pracą personelu pomocniczego pionu operatorskiego.
Mistrz oświetlenia: odpowiada za sprawność sprzętu oświetleniowego i towarzyszącego, kompletność materiałów oświetleniowych i gwarancję sprawnego podłączenia sprzętu oświetleniowego do wytypowanego źródła energii elektrycznej. Odpowiada za właściwą dla norm branżowych, technicznych i przepisów BHP obsługę sprzętu oświetleniowego poprzez podległą sobie brygadę Oświetlaczy i innego personelu pomocniczego w pionie oświetleniowym.
Oświetlacz: odpowiada za sprawną obsługę sprzętu oświetleniowego, zgodnie z normami technicznymi i przepisami BHP. Odpowiada za terminową instalację sprzętu oświetleniowego i jego konfigurację na planie zdjęciowym.
Wózkarz: odpowiada za sprawność sprzętu wózkarskiego i towarzyszącego, wyznaczonego oraz kompletność materiałów niezbędnych do ułożenia jazdy w różnych rodzajach obiektów zdjęciowych.
Scenograf: jest autorem oprawy plastycznej filmu, jednym z głównych współtwórców filmu. Ustala z reżyserem kluczowe założenia stylu, formy i sposobów realizacji obrazu całego filmu, poszczególnych scen i sekwencji. Opracowuje koncepcję wizualizacji przestrzeni filmu dostosowując ją do ogólnych założeń artystycznych. Przedstawia reżyserowi i producentowi projekty plastyczne i propozycje obiektów.
Drugi scenograf: koordynator i wykonawca poleceń scenografa. Zarządza pionem scenograficznym w dziedzinach: projektowania plastycznego lub wykonywania rysunków technicznych; koordynacji i nadzoru nad budową dekoracji atelierowych lub plenerowych; projektowania i pełnienia bieżącego nadzoru nad wykonaniem elementów scenografii (dekoracji, adaptacji scenograficznych, rekwizytów, urządzeń do wizualnych efektów specjalnych realizowanych na planie (SFX))
Dekorator wnętrz: odpowiada za organizację wizualnej przestrzeni obiektów zdjęciowych, poprzez ich wyposażenie w elementy wystroju wnętrz, odpowiednio dobrane rekwizyty i inne środki inscenizacyjne, zgodnie z planowanym stylem, formą i sposobami realizacji filmu, uzgodnionymi ze scenografem.
Rekwizytor: przygotowuje wskazane przez scenografa rekwizyty, fizycznie je pozyskuje i transportuje na plan zdjęciowy, zapewnia fachową opiekę nad rekwizytami
Kierownik budowy dekoracji: kieruje pracami budowlanymi na planie filmowym, zespołem brygady budowlanej i specjalistów-rzemieślników przy budowanie i rozbiórce dekoracji filmowych, wykonuje adaptacje scenograficzne we wnętrzach i plenerze
Charakteryzator: jest autorem charakteryzacji postaci filmu, nadaje twarzy i sylwetce odtwórcy cechy wieku i osobowości odtwarzanej przez niego postaci.
Kostiumograf: współautor oprawy plastycznej filmu w zakresie kostiumów odtwórców i głównych współtwórców filmu.
Montażysta: wykonuje zadanie twórczej organizacji przebiegu sekwencji, scen i ujęć filmu w czasie, wpływając na tempo filmu, jego nastrój i dynamikę, odpowiada także za jakość techniczną montażu
Operator dźwięku: wykonuje zadanie twórczej realizacji dźwięku, organizuje niezbędny materiał dźwiękowy, sprzęt i jego obsługę oraz odpowiada za jakość techniczną ścieżki dźwiękowej filmu
Mikrofoniarz: odpowiada za przygotowanie akustyczne planu, rozmieszczenie i obsługę urządzeń technicznych związanych z nagrywaniem dźwięku na planie zdjęciowym podczas zdjęć.
Koordynator postprodukcji: Zarządza procesem postprodukcji, w tym montażem, efektami specjalnymi i koloryzacją.
Dystrybutor: Zajmuje się dystrybucją filmu czy programu do kin, telewizji czy platform strumieniujących.
Agent talentów: Reprezentują artystów i techników, pomagając w negocjacjach kontraktów i poszukiwaniu projektów.
Krytyk filmowy: Choć nie jest to zawód „produkcyjny”, krytycy odgrywają rolę w percepcji i recepcji filmów i programów.
Zawody KZSB: technik animacji filmowej.