Strategie podejmowania decyzji. Działaj systemowo

Podejmowanie decyzji to proces. Każda, nawet najbardziej błaha decyzja niesie za sobą konsekwencje. Wszak to, gdzie się aktualnie znajdujemy (i w życiu zawodowym i prywatnym), jest również wypadkową wszystkich naszych decyzji. Dlatego też, prowadząc firmę, czy podejmując decyzje w życiu prywatnym, każdy powinien podchodzić do tego w sposób strategiczny. Większość osób zdaje sobie sprawę, że najgorsze decyzje to te podejmowane pod wpływem emocji. Wiemy, że w biznesie czasem ciężko jest podejść do sprawy na chłodno. Ale aby móc spać spokojnie trzeba stosować sprawdzone strategie podejmowania decyzji: zaplanować i zrealizować swoją decyzję krok po kroku.

Rodzaje decyzji

Słowo decyzja nie odnosi się zawsze do tego samego. Czym innym jest podjęcie decyzji, gdzie wybrać się na służbowy lunch, a czym innym zdecydowanie, na które rynki zagraniczne wprowadzić naszą ofertę. Są decyzje krótkookresowe oraz długookresowe, są kluczowe i marginalne. Nie każda decyzja wymaga tygodniowego zastanawiania się i warto wziąć to pod uwagę, nie tracąc czasu. Warto także wziąć pod uwagę okoliczności, czasami jesteśmy zmuszeni podjąć decyzję w „warunkach ekstremalnych” – np. prowadząc negocjacje, czy pod wpływem stresu. Warto więc wyrobić sobie pewien schemat podejmowania decyzji i zastosować się do niego za każdym razem – tak, aby „wszedł nam on w krew” i stał się nawykiem. Spowoduje to zminimalizowanie stresu, który występuje zawsze w obliczu ważniejszych i bardziej istotnych decyzji.

Podejdźcie do decyzji systemowo

Czyli poddajcie całość dokładnej analizie. Nie polecamy spisywania plusów i minusów na kartce, bo zazwyczaj i tak nie wiadomo, co potem z takim spisem zrobić. Warto zacząć od analizy sytuacji decyzyjnej. Musimy jasno sprecyzować, jak ważna jest to decyzja. Następnie powinniśmy stworzyć warianty naszej decyzji.

W przypadku próby wejścia na rynki zagraniczne niezbędna jest weryfikacji popytu na nasze produktu. Zakładając, że mamy przed sobą odpowiedni raport – możemy przy jego pomocy zaprojektować warianty:

– wchodzimy na rynek X,

– wchodzimy od razu na rynek X, Y i Z,

– nie decydujemy się na sprzedaż zagranicą.

Każdy z przytoczonych wariantów będzie miał różne konsekwencje. Oczywiście możliwości decyzyjnych może być o wiele więcej, warto jednak wyszczególnić te, ku którym się skłaniamy. Mając sprecyzowane warianty – czyli opcje, które wchodzą w grę, idziemy o krok dalej.

Ocena zaprojektowanych wariantów

Czyli nie mniej i nie więcej ocena, jakie są możliwe konsekwencje oraz ocena ryzyka. Tu warto wspomnieć, że decydując się na konkretny wariant, powinniśmy dokonać wyboru racjonalnego – czyli nie wybieramy tej opcji, na której najwięcej możemy zyskać, a tę, która jest najbardziej stabilna i niesie za sobą najmniejsze ryzyko. Od razu zaznaczamy, że decyzje ryzykowne nie zawsze są złym pomysłem, jednak aby móc pozwolić sobie na ryzyko, również musimy przeanalizować czy nasza firma jest w stanie udźwignąć najgorsze możliwe konsekwencje. Na tym polega obiektywna ocena – nie możemy założyć, że „trzymamy kciuki, oby wyszło”, czy że „jakoś to będzie”. Jako przedsiębiorcy musimy zdawać sobie sprawę z każdego możliwego obrotu spraw, nie ryzykując „ponad stan”. Należy zastosować odpowiednie kryteria, pozwalające nam na ocenę każdego wariantu.

Kolejnym etapem jest realizacja – czyli przygotowania wszystkiego. Ten punkt może tyczyć się już podjętej decyzji, ale na tym etapie wszystko jest dopiero na papierze bądź w naszej głowie. Idąc dalej za przytoczonym przykładem, jeżeli wybraliśmy pierwszy wariant (wchodzimy na rynek X), musimy znaleźć firmy, które podejmą się wysyłki naszych produktów, opracować całą strategię reklamową, w tym wybrać kanały promocji oraz zadbać, aby na pokładzie naszej firmy były osoby, które są w stanie działać na rynkach innych niż polski. Tutaj, mimo iż decyzja teoretycznie została podjęta, może okazać się, że logistycznie nie jesteśmy w stanie jej do końca sfinalizować.

Skutki decyzji

Na bieżąco kontrolujmy efekty naszych decyzji. Czy są one zgodne z poczynionymi wcześniej założeniami? Należy przeanalizować wszystko, aby dla kolejnych decyzji móc precyzyjniej projektować i oceniać warianty. Jeżeli stało się coś nieprzewidzianego – zadajmy sobie pytanie, czy była wcześniej możliwość, aby przewidzieć taką sytuację, czy jest to czynnik losowy. Systemowe/strategiczne podejmowanie decyzji to proces, który możemy nieustannie ulepszać, doprowadzając do perfekcji. Nikt nie zna naszej firmy lepiej, niż my sami oraz nikomu nie zależy tak na jej rozwoju, jak samym właścicielom.

Strategie podejmowania decyzji ad hoc również istnieją

Decyzji nie zawsze można zaplanować, czy odłożyć w czasie. Część z nich musimy podejmować na bieżąco. Tu z pomocą przychodzą nam wszelkiego rodzaju narzędzia automatyzujące. Weźmy na przykład decyzję, czy zmienić księgową: jeżeli mamy uporządkowane wszystkie zadania, z łatwością widzimy, czy rozliczenia są przygotowywane na czas, czy są poprawne, etc. Tak samo w przypadku złożenia wypowiedzenia przez wartościowego, doświadczonego pracownika – mając plan na sytuacje kryzysowe, z łatwością jesteśmy w stanie sobie z taką sytuacją poradzić, nie wpadając w panikę i nie odczuwając nadmiernego stresu.

Podsumowując: każda decyzja musi być dobrze przemyślana, niepodejmowana pod wpływem emocji. Nawet, te, których podejmowania się nie spodziewaliśmy, możemy przewidzieć (przynajmniej w większej części) i stworzyć odpowiednie scenariusze na takie wypadki, dzięki którym będziemy działać pewnie i stanowczo. Strategie, które opracujemy, z czasem będą się powielać, ułatwiając nam kolejne. Jak ze wszystkim – należy działać systematycznie, aby odczuć tego efekty. A każdy z nas chciałby chyba podejmować więcej dobrych niż złych decyzji?

Chcecie poznać strategie podejmowania decyzji i nauczyć się je stosować od doświadczonych przedsiębiorców? Zapraszamy na szkolenia menedżerskie z logiem “Warto Szkolić”: ponad dziewięciuset zadowolonych klientów, w tym OBI, Media Expert, Społem i wiele innych.