Typy osobowości zawodowych J.L. Hollanda

Wybrany przez człowieka zawód niezwykle rzadko jest wynikiem czystego zbiegu okoliczności. W ogromnej większości przypadków wybór wykonywanej pracy jest skutkiem konfiguracji szeregu znaczących czynników: cech charakteru i osobowości, sposobu wychowania, cenionych wartości, wpływu otoczenia, osobistych predyspozycji i poziomu motywacji.

J.L. Holland wyróżnił sześć typów osobowości zawodowej, które różnią się pod względem posiadanych umiejętności, wyznawanych wartości, preferowanych czynności, sposobu postrzegania własnej osoby oraz tego, jak odbierają ją inni. Typy te predysponowane są do różnych grup i rodzajów zawodowych.

Jednocześnie wyróżnione zawody są tylko przedstawieniem preferencji osoby reprezentującej dany typ, czyli pokazują, przy jakich czynnościach zawodowych dobrze by się odnajdowała. W rzeczywistości jednak zdarza się, że pod wpływem innych czynników (np.  zewnętrznych – dziedziczenie rodzinnego interesu), osoba wykonuje zawód niezgodny z  jej preferencjami. Skutkuje to  brakiem zadowolenia, a co za tym idzie niską satysfakcją z pracy. Jednocześnie też trudno będzie osobie wykonującej zawód zupełnie nie odpowiadający jej preferencjom i predyspozycjom osobowościowym osiągnąć mistrzowski poziom wykonywanych czynności. Na niedopasowaniu cierpi więc zarówno jednostka, jak i otoczenie (klient, pracodawca, współpracownicy, a także rodzina sfrustrowanej i nieszczęśliwej osoby).

Typ realistyczny:

Umiejętności: mechaniczne, manualne, siła fizyczna, koordynacja wzrokowo-ruchowa, talenty praktyczne, przestrzeganie reguł

Wartości: zdrowy rozsądek, uczciwość, korzyści materialne uzależnione od efektów pracy, mocny charakter, odważny styl życia

Czynności: związane z aktywnością fizyczną

Samopostrzeganie: człowiek praktyczny, konserwatywny, posiadający lepsze zdolności manualne niż społeczne

Postrzeganie społeczne: wytrwały, szczery, gospodarny, polegający na sobie

Typowe zawody: elektryk, grawer, kierowca, mechanik, optyk, pilot, tokarz, tapicer i inne zawody rzemieślnicze, przetwórstwo surowców

Typ badawczy:

Umiejętności: studiowanie i pogłębianie wiedzy, naukowe, analityczne, matematyczne, łatwość wysławiania się, pisanie prac naukowych

Wartości: nauka, wiedza, wykształcenie, ekspertyzm

Czynności: intelektualne, analityczne, ukierunkowane na pokonywanie nieoczekiwanych trudności

Samopostrzeganie: osoba inteligentna, metodyczna, sceptyczna, dokładna

Postrzeganie społeczne: inteligentny, wykształcony, niezależny, introwertyk

Typowe zawody: antropolog, astronom, archeolog, biolog, chemik, filozof, geolog, geograf, fizyk, farmaceuta, matematyk, historyk, meteorolog, programista

Typ artystyczny:

Umiejętności: wyostrzone zmysły: wzrok, słuch, dotyk, inteligencja i kreatywność

Wartości: oryginalność, niezależność, idealizm, piękno

Czynności: aktywność intelektualna, twórczość muzyczna, aktorska, literacka, rzeźbiarska, plastyczna

Samopostrzeganie: osoba obdarzona wyobraźnią, otwarta na otoczenie, niezależny intelektualista

Postrzeganie społeczne: skomplikowany idealista, niezwykły, wrażliwy, twórczy, niedbały, niepraktyczny

Typowe zawody: aktor, architekt, dyrygent, dekorator wnętrz, fotograf, ilustrator, kompozytor, malarz, muzyk, pisarz, projektant, plastyk, reżyser, tancerz, rzeźbiarz, wizażysta

Typ społeczny:

Umiejętności: talenty społeczne, komunikacyjne, empatia, życzliwość, towarzyskość, kojące oddziaływanie na innych

Wartości: sprawiedliwość, odpowiedzialność, idealizm, rozumienie innych, troska o ich dobro

Czynności: praca z innymi, czynności niosące pomoc i ułatwiające innym życie

Samopostrzeganie: osoba empatyczna, cierpliwa, odpowiedzialna, wyrozumiała, otwarta na problemy innych

Postrzeganie społeczne: taktowny, cierpliwy, przyjazny, uczynny, miły, uprzejmy, współczujący, serdeczny, wielkoduszny

Typowe zawody: fizjoterapeuta, bibliotekarz, hostessa, ksiądz, kelner, lekarz, logopeda, masażysta, nauczyciel, psycholog, pracownik socjalny, policjant, ratownik, pielęgniarka, stewardessa, trener

Typ przedsiębiorczy:

Umiejętności: umiejętności menedżerskie, perswazja, organizacja, pewność siebie, zdolności krasomówcze

Wartości: władza, sukces finansowy i społeczny, wpływy

Czynności: nakłanianie, kierowanie

Samopostrzeganie: osoba towarzyska, pewna siebie, energiczna, optymistyczna, podejmująca ryzyko, ugodowa, popularna

Postrzeganie społeczne: bystra, ambitna, dbająca o zysk, energiczna, władcza, pewna siebie, przyciągająca uwagę, impulsywna, dążąca do przyjemności

Typowe zawody: adwokat, agent ubezpieczeniowy, akwizytor, dyplomata, doradca podatkowy, księgarz, makler, menedżer, notariusz, prawnik, zaopatrzeniowiec

Typ konwencjonalny:

Umiejętności: uzdolnienia urzędnicze i organizacyjne, rzetelność, dokładność, subordynacja, umiejętność ścisłego przestrzegania instrukcji

Wartości: oszczędność, konformizm, zarabianie pieniędzy

Czynności: czynności formularzowe, raportowe

Samopostrzeganie: osoba sumienna, dokładna, nierozrzutna, praktyczna, dokładna

Postrzeganie społeczne: systematyczny, zasadniczy, skuteczny, rozważny, kontrolujący się, pedantyczny, bez wyobraźni

Typowe zawody: archiwista, bileter, agent celny, agent ubezpieczeniowy, edytor, inkasent, kasjer, kosztorysant, ksiegowy, notariusz, radca pracwny, recepcjonista, statystyk

Trzeba jednocześnie mieć świadomość, że tzw. czyste typy osobowości, całkowicie pokrywające się z typami wymienionymi w teorii występują niezwykle rzadko. Zdecydowanie częściej mamy do czynienia z typami mieszanymi, które czerpią częściowo z dwóch lub większej ilości typów. Teoria J.L. Hollanda nie podaje więc stricte typów osobowości, wyznacza raczej grupy cech przystosowania do pracy. Ważna jest jednak znajomość założenia, że posiadamy w repertuarze swojej osobowości predyspozycje i preferencje do wykonywania określonych zawodów. Dobrze wiedzieć, że nie warto próbować na siłę wykonywać zawodu, w którym się nie odnajdujemy.

Źródło: Typy osobowości zawodowych (J.L. Holland) w: Testy zawodowe, http://testy-zawodowe.pl/praca/8,typy-osobowosci-zawodowej

Przeczytaj również:

Szkolenia, Wiedza i rozwój

Onboarding na produkcji – jak wdrożyć do pracy nowe osoby?

Onboarding na produkcji – jak wdrożyć do pracy nowe osoby? Pracownicy fizyczni, wykonujący swoje obowiązki w różnego typu zakładach przemysłowych czy magazynach, powinni zostać odpowiednio przeszkoleni do wykonywania przydzielonych im zadań. Mimo że wdrożenie ma tutaj nieco inny charakter niż w przypadku osób pracujących w biurach, to nadal należy zapewnić załodze odpowiednie wsparcie. Jest ono szczególnie ważne w pierwszych miesiącach zatrudnienia. Dobre…
dowiedz się więcej
Szkolenia, Wiedza i rozwój

Jak rozpoznać potrzeby szkoleniowe swoich pracowników?

Jak rozpoznać potrzeby szkoleniowe swoich pracowników? Niezależnie od branży, w jakiej działa firma, ważne jest, aby osoby w niej zatrudnione były na bieżąco przygotowywane do pełnienia swoich obowiązków. To już standard, że poświęca się sporo czasu na szkolenia wdrożeniowe. Jednak równie ważną kwestią jest późniejszy rozwój kompetencji. Sprawia on, że można łatwiej delegować zadania poszczególnym osobom, a także usprawnia przeprowadzanie rekrutacji wewnętrznych.…
dowiedz się więcej
Szkolenia, Wiedza i rozwój

Szkolenia dla pracowników restauracji – jakie wybrać?

Szkolenia dla pracowników restauracji – jakie wybrać? Szkolenia dla pracowników restauracji, stanowią klucz do jej sukcesu, dlaczego? Restauracja to miejsce, z którego codziennie korzysta bardzo duża liczba osób. To tutaj ludzie jedzą posiłki, organizują spotkania, imprezy rodzinne, a także relaksują się. Restauracja daje ludziom poczucie pewnego rodzaju luksusu. Dzieje się tak, ponieważ nie trzeba gotować, by zjeść smaczny posiłek. Co więcej,…
dowiedz się więcej